Zbigniew Koellner
| |
 major piechoty
| |
| Pełne imię i nazwisko |
Zbigniew Henryk Koellner von Zinnendorf |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
11 lipca 1893 |
| Data i miejsce śmierci |
11 października 1943 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca batalionu |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Zbigniew Henryk Koellner, ps. „Zawisza” (ur. 11 lipca 1893[1] w Brodach, zm. 11 października 1943 w KL Auschwitz) – major piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodził z arystokratycznej rodziny austriackiej, był synem Adama[2]. Bracia Zbigniewa byli nazistami i pracowali w Ministerstwie Spraw Zagranicznych III Rzeszy.
Od 4 sierpnia 1914 walczył w szeregach 2. kompanii III batalionu 1 pułku piechoty Legionów Polskich[3]. Awansował na stopień sierżanta[3]. 22 maja 1915 pod Klimontowem został ranny w lewe przedramię. Leczył się w Śląskim Szpitalu Krajowym w Ołomuńcu[4]. Uczestniczył w walkach o granice (1918–1921), walcząc m.in. w III powstaniu śląskim. 18 marca 1919 został mianowany z dniem 1 marca tego roku podporucznikiem piechoty z równoczesnym przeniesieniem z 5 do 2 pułku piechoty Legionów[5].
1 czerwca 1921 był odkomenderowany z macierzystego 3 pułk strzelców podhalańskich do Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie, w charakterze słuchacza kursu doszkolenia młodszych oficerów[6]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 1208. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był 5 pułk piechoty Legionów[7]. Następnie służył w 77 pułku piechoty w Lidzie[8][9]. 18 lutego 1928 został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1928 i 75. lokatą w korpusie oficerów piechoty[10]. W kwietniu tego roku został przeniesiony do 11 pułku piechoty w Tarnowskich Górach na stanowisko dowódcy I batalionu[11][12]. W marcu 1932 został przeniesiony z 11 pp na stanowisko komendanta Placu Rzeszów[13][14]. W czerwcu 1934 został przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Pińczów na stanowisko komendanta[15]. 1 września 1938 dowodzona przez niego jednostka została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Pińczów, a zajmowane przez niego stanowisko otrzymało nazwę „komendant rejonu uzupełnień”. W 1939 w dalszym ciągu pełnił służbę na tym stanowisku[16]. Od 10 września 1939 jako dowódca batalionu wartowniczego walczył w składzie Grupy „Stalowa Wola”[17].
10 stycznia 1941 przybył do obozu koncentracyjnego Auschwitz i otrzymał numer obozowy 9333[18]. Oddał życie najprawdopodobniej za przynależność do konspiracji stworzonej przez rotmistrza Pileckiego (Związek Organizacji Wojskowej).
Był żonaty z Eugenią z Pilińskich (ur. 9 grudnia 1902, zm. 28 lutego 1970), członkinią POW oraz uczestniczką II i III powstania śląskiego, z którą miał syna Konrada (1930–1993)[19]. Żona przeżyła obóz w Ravensbrück (nr obozowy 4384). Po wojnie nękana przez bezpiekę (zarzut szpiegostwa na rzecz Władysława Andersa), została zmuszona do zmiany nazwiska. Przyjęła to, jakie nosili jej przodkowie w czasie powstania styczniowego (Sularzycka).
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Niepodległości – 9 listopada 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[20][21][22]
- Krzyż Walecznych[23][24][25]
- Złoty Krzyż Zasługi – 10 listopada 1928[26][23]
- łotewski Medal Pamiątkowy 1918-1928 – 6 sierpnia 1929[27]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 266, sprostowano datę urodzenia z „11 marca 1893” na „11 lipca 1893”.
- ↑ Henryk Zbigniew (Zbigniew Henryk) Koellner [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 2022-09-12].
- ↑ a b Köelhner (Koellner) Zbigniew Henryk „Zawisza”. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2024-01-17].
- ↑ II Lista strat 1915 ↓, s. 14.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 36 z 1 kwietnia 1919, poz. 1149.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 232.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 58, tu jako Zbigniew Henryk Koellner-Zawisza.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 346, 415, tu również jako Zbigniew Henryk Koellner-Zawisza.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 303, 358.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 lutego 1928, s. 46.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 136.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 27, 182.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932, s. 234.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 32, 508.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 159.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 21, 854.
- ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 129, 332.
- ↑ Informacja o więźniach [ dostęp: 13 VIII 2017 r.]
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: EUGENIA SULARZYCKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-08-12].
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-01-17].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-01-17].
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 32.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 21.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-01-17].
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska” - jako mjr Zbigniew Henryk Köeller.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 6 sierpnia 1929, s. 239.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Lista strat Legionu Polskiego od 1 maja do 1 lipca 1915. Piotrków: Centralny Oddział Ewidencyjny Departamentu Wojskowego NKN, 1915-08-01.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- A. Cyra, Był Austriakiem, zginął jako polski oficer, „Myśl Polska”, 66, 2017, nr 33–34 (2149/50, 13–20 sierpnia), s. 17.
- Dowódcy batalionów 11 Pułku Piechoty (II RP)
- Komendanci uzupełnień II Rzeczypospolitej
- Majorowie piechoty II Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Podoficerowie piechoty Legionów Polskich
- Polacy odznaczeni Medalem 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej
- Polskie ofiary niemieckich obozów koncentracyjnych
- Urodzeni w 1893
- Więźniowie KL Auschwitz
- Zmarli w 1943
- Żołnierze I Brygady Legionów Polskich
- Żołnierze Wojska Polskiego straceni przez Niemcy nazistowskie