Złotniki (województwo świętokrzyskie)
50°45′00″N 20°15′01″E/50,750000 20,250278
| wieś | |
 Kościół pw. Wszystkich Świętych w Złotnikach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2019) |
856[2] |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
28-366[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TJE |
| SIMC |
0249627[4] |
Położenie na mapie gminy Małogoszcz  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu jędrzejowskiego  | |
| 50°45′00″N 20°15′01″E/50,750000 20,250278[1]
| |
Złotniki – wieś sołecka[5] w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie jędrzejowskim, w gminie Małogoszcz[6][4].
Do 1954 roku siedziba gminy Złotniki.
Były wsią klasztoru cystersów jędrzejowskich w województwie sandomierskim w ostatniej ćwierci XVI wieku[7]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kieleckiego.
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0249656 | Hektary | kolonia |
| 0249633 | Kolonie | część wsi |
| 0249640 | Poprzeczaki | część wsi |
| 0249662 | Pręty | kolonia |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Złotniki wieś i folwark w powiecie jędrzejowskim, gminie i parafii Złotniki, odległe 13 wiorst od Jędrzejowa.
W roku 1893 wieś posiada kościół parafialny murowany, szkołę początkową, urząd gminny[8].
W r. 1833 Złotniki wchodziły (w tym wieś folwark i młyn) w skład dóbr rządowych Jędrzejów.
W 1827 r. było tu 40 domów 368 mieszkańców Jest to dawna osada. Wieś książęca (w części zapewne), od r. 1306 biskupia[9].
Złotniki wymienione są w liczbie wsi, z których dziesięciny oddawano na stół arcybiskupi. Około 1176 arcybiskup Jan przeznaczył wieś dla klasztoru jędrzejowskiego przy jego fundacji (Kod. Małop., t.II s.8,29). Arcybiskup Jan pochodził z rodu Jaksów-Gryfitów, dziedziców wsi. Ponieważ nadał klasztorowi tylko dziesięciny z łanów kmiecych, przez co można przypuszczać, iż wówczas już dwór dawał dziesięcinę miejscowemu kościołowi parafialnemu[8].
Z opisu Długosza wiadomo że Złotniki w połowie XV w. mają kościół parafialny drewniany, są własnością Złotkowskiego herbu Szarza, mają łany kmiece, z których dziesięcinę dawano klasztorowi jędrzejowskiemu, były tu karczmy. Zagrodnicy i folwark rycerski dawały dziesięcinę plebanowi w Złotnikach (Długosz, L. B., III, 362, 373).
Jan Łaski podaje, że na początku XVI w. istnieje w Złotnikach kościół parafialny pw. Wszystkich Świętych. Cztery wsie składające się na parafię stoją w większej części pustką. Do kościoła należą dwie role karczemne (jedna obsadzona daje czynszu 1 grzyw.) także kawał roli z obszarem dwu łanów i sześć łąk. Z tych jedna nad rzeką „Zarczyczka” ma szerokość łanu i na staję długości (Łaski, L. B., I. 578)[8].
W r. 1540 Złotniki były wsią szlachecką, w powiecie chęcińskim, własność Złotnickich, było 6 karczem, które płaciły po pół grzywny, 2 kmieci na łanach a 7 na półłanach osiadłych, 6 1/4 półłanków pustych. Pięciu zagrodników, młyn, sadzawkę, dwór, folwark, 2 karczmy plebana płaciły po 1 grzywnie czynszu, były też lasy, łąki, zagajniki. Mostowe płacono po 2 denary. Ogólna wartość wraz z wsią Kanice szacowana na 908 grzywien (Pawiński, Kod. Małopolski, s. 272, s.564)[8].
Znaczna liczba karczem (8) i pobór mostowego wskazują, iż wieś miała w XVI wieku charakter dużego targowiska.
Na miejscu dawnego z drewna, podupadłego już kościoła wzniósł ksiądz Aleksander Denhoff, opat jędrzejowski, nowy murowany w r. 1666. Rubrycele kościelne oznaczają datę erekcji parafii na r. 1595. Być może, iż kościół uległ profanacji (w okresie 1595–1666) w czasie szerzenia się reformacji i że nastąpiła nowa konsekracja a może i nowe uposażenie ogołoconego z funduszów kościoła[8].
W 1841 kościół został gruntownie odrestaurowany. Złotniki jako parafia podlegają dekanatowi jędrzejowskiemu w parafii było 1647 dusz.
Złotniki gmina, należy do sądu gminnego okręgu IV we wsi Brzegu, urząd pocztowy najbliżej w Małogoszczu. Gmina posiadała 11732 mórg obszaru i 3231 mieszkańców. Wśród zapisanych do ksiąg ludności osiadłej było 66 żydów.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Kościół pw. Wszystkich Świętych, wzniesiony w 1666 r., wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.117 z 8.01.1957 i z 11.02.1967)[10].
Wydarzenia[edytuj | edytuj kod]
W Złotnikach został ochrzczony Stanisław Konarski urodzony w Żarczycach 30 września 1700 roku o czym świadczy metryka wystawiona przez tutejszy kościół, rodzicami chrzestnymi byli Teofil Komornicki i Zofia Czermińska kasztelanka Zawichostska[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 162037
- ↑ Strona gminy. Informacje ogólne. Liczba mieszkańców w dniu 31-12-2019.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1614 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Jednostki organizacyjne gminy Małogoszcz. Urząd Gminy Małogoszcz. [dostęp 2015-03-26].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
- ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 112.
- ↑ a b c d e Złotniki (7), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 640.
- ↑ Złotniki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 720.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 8 [dostęp 2015-10-15].
- ↑ Borkiewicz i Linowski 1937 ↓, s. 222.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Seweryn Borkiewicz, Linowski Linowski, Monografia historyczna i gospodarcza powiatu jędrzejowskiego, Kielce: nakładem Związku Ziemian w Jędrzejowie, 1937, s. 77 [dostęp 2015-05-02].
- Siedziba gminy: Małogoszcz
| Miasta | |
|---|---|
| Części miasta |
|
| Wsie | |
| Części wsi |
|
| Kolonia | |
| Kolonie wsi |
|
| Osady wsi |
|
| Przysiółki wsi |
