Wielkie redukcje

Wielkie redukcje Karola XI w Szwecji z roku 1680 – konfiskata ziemi szlacheckiej przez szwedzkiego króla Karola XI.

Tło

Na posiedzeniu Riksdagu jesienią 1680 roku wyłoniła się kwestia redukcji ziem zaproponowana przez króla. Stwierdził on, że potęga Szwecji jest zagrożona, czego dowiodły wojny z Polską, Danią i Rosją. Szukał więc pieniędzy, by zmodernizować i unowocześnić armię oraz flotę, które miałyby zapewnić obronę królestwa i jego prowincji. Riksdag uchwalił ustawę o redukcji nadań, których roczny dochodów przewyższał 600 srebrnych talarów. Ograniczyło to wpływy magnaterii szwedzkiej. Wielkie redukcje rozpoczęto w roku 1680. Były one konsekwentnie realizowane, w przeciwieństwie do poprzednich redukcji z 1655 roku za czasów Karola X Gustawa i Krystyny. Redukcje, poza donacjami, objęły również dobra zastawione lub nabyte.

Realizacja

Wykonaniem redukcji zajęła się Reduktionskomissionen (Komisja Redukcyjna) pod kierownictwem Claesa Fleminga, a po jego śmierci Fabiana Wrede'a. Powołane zostało także w 1655 roku Reduktionskollegium (Kolegium Redukcyjne), które w 1685 zastąpione zostało przez czternastoosobową Reduktionsdeputation (Deputację Redukcyjną), którą kierował Jakob Gyllenborg. Redukcje miały sięgnąć średniowiecza, jednak okazało się to niemożliwe.

Skutki

Dochody Szwecji wzrosły około 2 mln srebrnych talarów dzięki redukcjom. Pieniądze posłużyły na stworzenie nowego systemu finansowego oraz budowę armii. Król pozbył się opozycji w postaci możnowładztwa; redukcje stały się pierwszym krokiem ku rządom absolutnym w Szwecji.