Uładzimir Uschopczyk

Uładzimir Uschopczyk
(Władimir Uschopczik)
Уладзімір Усхопчык
(Владимир Усхопчик)
	generał porucznik
Data i miejsce urodzenia	7 stycznia 1946 ; obwód rówieński
	Przebieg służby
Lata służby	1967–2004
Siły zbrojne	Armia Radziecka; Siły Zbrojne Republiki Białorusi
Stanowiska	dowódca dywizji zmechanizowanej, dowódca garnizonu wileńskiego, dowódca korpusu, wiceminister obrony Białorusi
Główne wojny i bitwy	wojna w Afganistanie
	Odznaczenia

Uładzimir Mikitawicz Uschopczyk (biał. Уладзімір Мікітавіч Усхопчык; ros. Владимир Никитович Усхопчик, Władimir Nikitowicz Uschopczik, ur. 7 stycznia 1946 w obwodzie rówieńskim, Ukraińska SRR) – radziecki wojskowy, generał Armii Radzieckiej, po rozpadzie ZSRR służący w armii białoruskiej. Dowódca garnizonu wileńskiego w czasie tzw. wydarzeń styczniowych w 1991.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W 1967 ukończył studia w Wyższej Ogólnowojskowej Szkole Dowódczej w Kijowie. W 1980 został absolwentem Akademii Wojskowej im. Michaiła Frunzego w Moskwie.

Po ukończeniu szkoły oficerskiej służył w Grupie Wojsk Radzieckich w Niemczech na stanowiskach dowódcy plutonu, dowódcy kompanii i szefa sztabu-zastępcy dowódcy batalionu zmechanizowanego. Od 1974 pełnił służbę w Dalekowschodnim Okręgu Wojskowym jako kolejno: szef sztabu-zastępca dowódcy batalionu zmechanizowanego, dowódca batalionu zmechanizowanego oraz szef sztabu-zastępca dowódcy pułku zmechanizowanego.

W 1980 został skierowany do Nadbałtyckiego Okręgu Wojskowego na stanowisko dowódcy pułku zmechanizowanego. W latach 1984–1986 był szefem sztabu i zastępcą dowódcy dywizji. Kolejne dwa lata spędził jako doradca wojskowy sił zbrojnych Demokratycznej Republiki Afganistanu. W styczniu 1989 objął dowództwo dywizji zmechanizowanej w Nadbałtyckim Okręgu Wojskowym.

Pełnił funkcję dowódcy garnizonu wileńskiego. Czas jego służby przypadł na eskalację dążeń niepodległościowych Litwinów, które doprowadziły w ostateczności do wystąpienia litewskiej republiki z ZSRR. 13 stycznia 1991 dowodził operacją wojskową w Wilnie, w czasie której przeprowadzona została m.in. pacyfikacja manifestacji pod wieżą telewizyjną (w wyniku czego śmierć poniosło 14 cywilów). Pod wpływem nacisków opinii międzynarodowej, władze państwowe ZSRR zdecydowały o przerwaniu szturmu^{[potrzebny przypis]}, zaś Litwa osiągnęła w kolejnych miesiącach pełną i niekwestionowaną niepodległość. Sam Uschopczyk nigdy oficjalnie nie odmówił swojego poparcia dla przeprowadzonej akcji^[1].

W lipcu 1991 został przeniesiony do Brześcia w Białoruskiej SRR na stanowisko dowódcy dywizji. Po rozpadzie Związku Radzieckiego, podjął służbę w armii białoruskiej, uzyskując stanowisko dowódcy korpusu. 22 maja 2000 został wiceministrem obrony Białorusi. 19 lutego 2004 przeszedł na emeryturę.

Litewska prokuratura postawiła Uschopczykowi zarzuty współudziału w zabójstwach oraz próby dokonania przewrotu wojskowego^{[potrzebny przypis]}. Białoruś jednak konsekwentnie odmawiała ekstradycji Uschopczyka. W 2009, podczas wizyty na Litwie, białoruski prezydent Alaksandr Łukaszenka zasugerował możliwość zmiany tego stanu rzeczy, jednak pod koniec roku prokuratura generalna w Mińsku definitywnie odmówiła ekstradycji, tłumacząc, że generał w styczniu 1991 działał zgodnie z konstytucją ZSRR i bronił integralności terytorialnej tego państwa^[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Piotr Zychowicz, 10 bezkarnych komunistów, "Rzeczpospolita", 12 grudnia 2008
↑ Andrzej Poczobut, Litwa nie dostanie generała Łukaszenki, "Gazeta Wyborcza", 9 stycznia 2010, s. 7

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Nota biograficzna. mod.mil.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-01-17)]., www.mod.mil.by
Nota biograficzna. who.bdg.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-08)]., www.who.bdg.by

[1] Piotr Zychowicz, 10 bezkarnych komunistów, "Rzeczpospolita", 12 grudnia 2008

[2] Andrzej Poczobut, Litwa nie dostanie generała Łukaszenki, "Gazeta Wyborcza", 9 stycznia 2010, s. 7

[1]

[2]