Symphonia
 Symphonia globulifera | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Symphonia |
| Nazwa systematyczna | |
| Symphonia Linnaeus f. Suppl. 49, 302. Apr 1782[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
S. globulifera Linnaeus f.[3] | |
.jpg)
Symphonia – rodzaj roślin z rodziny kluzjowatych. Obejmuje według różnych źródeł ok. 15[4], 23[2], 17–25[5] gatunków. Niemal wszystkie są endemitami Madagaskaru, a jedynie jeden (Symphonia globulifera) lub dwa gatunki rosną poza tym w Afryce równikowej oraz w tropikach Nowego Świata[5][4][6] (od południowego Meksyku po Boliwię i Brazylię)[7].
Są to drzewa rosnące w wilgotnych lasach równikowych i w zimozielonych lasach górskich od poziomu morza po 2000 m n.p.m. Wyróżniają się mięsistymi i jaskrawymi kwiatami oraz owocami obficie wydzielającymi żółty sok mleczny[6]. Kwiaty zapylane są przez ptaki. Pyłek wydzielany jest w kropelkach oleju przenoszonych przez ptaki (w Ameryce przez kolibry[2], a w Afryce przez nektarniki[4]). Kropelki umieszczone na znamieniu wciągane są wraz z pyłkiem przez pory w nim się znajdujące[2]. W Ameryce Środkowej obserwowano czepiaki celowo niszczące kwiaty S. globulifera i nie dopuszczające tego gatunku do owocowania w zasięgu bytowania ich stad[4]. Owoce spożywane są przez ptaki i ssaki rozprzestrzeniające w efekcie nasiona[4].
Rośliny z tego rodzaju są eksploatowane dla drewna. Żywice używane są do uszczelniania łodzi. Lokalnie rośliny te stosowane są w lecznictwie[5].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
- Pokrój
- Zimozielone drzewa, zarówno niewielkie, jak i okazałe[6] (S. globulifera osiąga 30 m wysokości[4]), rzadko krzewy[7]. Często z długim i prostym pniem, pokrytym żółtawą korą. Konary i gałęzie często poziomo rozpostarte, czasem zwisające. Rośliny zawierają rurki mleczne obficie wydzielające w przypadku uszkodzenia żółty, lepki sok mleczny[6]. Wzdłuż pędów wytwarzają często korzenie powietrzne[5].
- Liście
- Bez przylistków u nasady, naprzeciwległe. Blaszki ogonkowe, pojedyncze, całobrzegie[8][7], skórzaste i nagie[6][7].
- Kwiaty
- Zebrane w wierzchotkowe, baldachokształtne kwiatostany w szczytowej części pędów, rzadziej kwiatostany zredukowane są do pojedynczych kwiatów. Kwiaty są obupłciowe, promieniste, 5-krotne, małe lub okazałe, przed kwitnieniem w kulistych pąkach. Działki kielicha w liczbie pięciu, są wolne, trwałe, nieco nierównej wielkości. Płatki korony w liczbie pięciu są wolne, silnie zawinięte do środka kwiatu tworzą coś w rodzaju mięsistego pierścienia – są grube i pokryte woskami, zwykle pomarańczowe lub czerwone. Pręciki są zrośnięte w rurkę otaczającą słupkowie, na szczycie podzieloną na 5 łatek, każda z 2 do 6 pylnikami[6]. Pylniki pękają podłużnymi pęknięciami[8]. Zalążnia górna[8], powstaje z 5 owocolistków, których zrośnięte szyjki zakończone są w pięciołatkowe znamię[8][6]. W każdej z 5 komór, podzielonych w pełni lub nie, rozwija się od 1 do 12 zalążków[6].
- Owoce
- Zwykle jajowate, rzadziej kuliste, mięsiste jagody (osiągające do 10 cm średnicy), zwieńczone trwałym znamieniem. Na powierzchni zwykle jasnobrązowe i brodawkowate. Wewnątrz zawierają kilka lub wiele nasion i bardzo dużo soku mlecznego. Nasiona okryte są włóknistą osnówką[6].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Jeden z 7 rodzajów z plemienia Symphonieae Choisy należącego do rodziny kluzjowatych Clusiaceae[2].
- Wykaz gatunków[7]
- Symphonia clusioides Baker
- Symphonia eugenioides Baker
- Symphonia fasciculata (Thouars) Baill.
- Symphonia globulifera L.f.
- Symphonia gymnoclada (Planch. & Triana) Benth. & Hook.f. ex Vesque
- Symphonia lepidocarpa Baker
- Symphonia linearis H.Perrier
- Symphonia louvelii Jum.
- Symphonia microphylla (Cambess. & Bojer) Benth. & Hook.f. ex Vesque
- Symphonia nectarifera Jum. & H.Perrier
- Symphonia oligantha Baker f.
- Symphonia pauciflora Baker
- Symphonia sessiliflora H.Perrier
- Symphonia tanalensis Jum.
- Symphonia urophylla (Decne. ex Planch. & Triana) Vesque
- Symphonia verrucosa (Hils. & Bojer ex Planch. & Triana) Vesque
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b c d e Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-04-29] (ang.).
- ↑ a b Symphonia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2020-04-29].
- ↑ a b c d e f Michael Fogden, Patricia Fogden: The Natural History of Flowers. Texas A&M University Press, 2018, s. 146-148. ISBN 978-1-62349-644-9.
- ↑ a b c d David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 896, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c d e f g h i George E. Schatz: Generic Tree Flora of Madagascar. Royal Botanic Gardens, Kew & Missouri Botanical Garden, 2005, s. 116. ISBN 1-900347-82-2.
- ↑ a b c d e Symphonia L.f.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-04-29].
- ↑ a b c d Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 309-310. ISBN 978-1-842466346.