Stare miasto w Hawanie
23°08′10″N 82°21′10″W/23,136111 -82,352778| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
.jpg) Uliczka na starym mieście w Hawanie, widok w kierunku kościoła św. Chrystusa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ |
kulturowy |
| Spełniane kryterium |
IV, V |
| Numer ref. | |
| Region[b] |
Ameryka Łacińska i Karaiby |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę |
1982 |
Położenie na mapie Kuby  | |
| 23°08′10″N 82°21′10″W/23,136111 -82,352778
| |
Stare miasto w Hawanie (Stara Hawana, hiszp. La Habana Vieja) – najstarsza, zabytkowa część Hawany, stolicy Kuby, położona w centralnej części miasta, nad zachodnim brzegiem Zatoki Hawańskiej[1]. Zasadniczo odpowiada tej części miasta, która znajdowała się w obrębie murów miejskich[2][3], zburzonych w 1863 roku. Dzielnica administracyjna La Habana Vieja zajmuje znacznie większy obszar[3]. Stare miasto w całości umieszczone jest na liście światowego dziedzictwa UNESCO w ramach wpisu „Zespół zabytkowy w Hawanie i jego system fortyfikacji”[a], obejmującego także rozproszone w okolicy forty i inne budowle obronne[b][4].
Stare miasto zajmuje obszar 214 hektarów. Jest jednym z najbardziej okazałych zespołów urbanistycznych epoki kolonialnej obu Ameryk[2]. Najstarsze budowle, place i ulice sięgają wiekiem początków istnienia miasta, tj. XVI wieku[5]. Układ przestrzenny i architektura Starej Hawany kształtowały się do początków XIX wieku, od tamtej pory przetrwały w zasadniczo niezmienionym kształcie[2]. Charakterystyczną cechą Hawany, która wyróżnia ją na tle innych metropolii założonych przez Hiszpanów w Ameryce Łacińskiej, jest brak jednego, centralnego placu, na którym skupiałoby się życie społeczne, polityczne i religijne mieszkańców[5]. Zamiast tego do początku XVII wieku powstały trzy duże place – Plaza de Armas, Plaza de San Francisco de Asís i Plaza Vieja, a w późniejszym czasie dwa kolejne – Plaza de la Catedral oraz Plaza del Cristo[3]. Dominuje zabudowa w stylach barokowym oraz neoklasycznym. Do najbardziej znaczących zabytków architektury należą archikatedra, bazylika św. Franciszka z Asyżu, Pałac Kapitanów Generalnych, Palacio del Segundo Cabo oraz Castillo de la Real Fuerza. Całość uzupełniają spójne stylistycznie ciągi kamienic z arkadami, balkonami, bramami z kutego żelaza oraz wewnętrznymi dziedzińcami[2].
Znaczna część zabudowy Starej Hawany jest w złym stanie technicznym, ze względu na wieloletnie zaniedbanie, wzmożone po rewolucji kubańskiej (1959)[6], jak i działanie sił przyrody. W 1978 roku stare miasto zostało uznane za zabytek narodowy, a w 1982 roku zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO[2]. Od lat 90. XX wieku prowadzone są prace na rzecz renowacji kolejnych budynków. Postępująca regeneracja dzielnicy jest w dużym stopniu zasługą wieloletniego konserwatora miejskiego Eusebio Leala[6][7].
-
-
Kamienice przy Plaza Vieja -
-
-
Widok na Castillo de la Real Fuerza i stare miasto -
Mapa Hawany w 1854 roku; widoczne mury miejskie (zburzone dekadę później) okalające stare miasto
.jpg)
.jpg)
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nazwa ustalona przez Polski Komitet ds. UNESCO[8].
- ↑ Wpis nas liście UNESCO oprócz starego miasta obejmuje następujące budowle, położone w promieniu kilku kilometrów: Castillo de los Tres Reyes del Morro, Fortaleza San Carlos de la Cabaña, Hornabeque de San Diego, Fuerte No 1, Torreón de San Lázaro, Santa Dorotea de Luna de La Chorrera, Castillo de Cojímar, Polvorín de San Antonio, Castillo de Atarés oraz Castillo del Príncipe[4]. Stare miasto w rozumieniu wpisu wykracza nieco poza granice dawnych murów miejskich – w jego granicach znajduje się m.in. Kapitol Narodowy z początku XX wieku[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Old Havana and its Fortification System - Map of inscribed property Clarification / adopted. UNESCO. [dostęp 2024-05-12]. (ang.).
- ↑ a b c d e Old Havana and its Fortification System. UNESCO. [dostęp 2024-05-12]. (ang.).
- ↑ a b c Claudia Lightfoot: Havana: a cultural and literary companion. Interlink Books, 2002, s. 67–68. [dostęp 2023-06-23].
- ↑ a b Old Havana and its Fortification System – Maps. UNESCO. [dostęp 2024-05-12]. (ang.).
- ↑ a b Mario Coyula: Malecón. W: Cathryn Griffith: Havana revisited: an architectural heritage. Nowy Jork: W.W. Norton & Co., 2010, s. 19. [dostęp 2023-06-23].
- ↑ a b Tony Perrottet: The Man Who Saved Havana. Smithsonian Magazine, maj 2018. [dostęp 2024-05-12]. (ang.).
- ↑ Cuba. Dorling Kindersley Publishing, Inc, 2004, s. 61. [dostęp 2023-06-23].
- ↑ Kuba. Polski Komitet ds. UNESCO. [dostęp 2024-05-12].