Stanisław Bender
Artysta w 1932 | |
Data i miejsce urodzenia |
1882 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
1975 |
Dziedzina sztuki |
Stanisław Bender (hebr. בנדר סטניסלאוס, ur. 1882 w Łodzi, zm. 1975 w Monachium) – polski malarz[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Bender urodził się w Łodzi, w rodzinie żydowskiej. Po zdaniu matury pracował w warsztacie litograficznym, gdzie uczył się również malować. W 1904 rozpoczął studia w Paryżu w Académie Julian pod kierunkiem Jean-Paula Laurensa i Julesa Josepha Lefebvre’a. W 1909 przeprowadził się do Monachium, gdzie w październiku podjął studia w Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych, pod kierunkiem Petera Halma i Ludwiga von Hertericha oraz prowadził atelier przy Isabellastraße[2]. W celach zarobkowych projektował broszury reklamowe[2], plakaty oraz dekorował wnętrza. W latach 1921–1923 powracał do rodzinnej Łodzi[1], gdzie uczestniczył w wystawach artystów żydowskich i realizował prace na zamówienie łódzkich fabrykantów[3]. W latach 30. XX w. przeniósł się z córką Marylką do Paryża. Po zajęciu Francji przez Niemcy podczas II wojny światowej ukrywał się Lourdes[1], gdzie dzięki pomocy władz kościelnych udało się uratować jego córkę z transportu do obozu koncentracyjnego[4]. Po II wojnie światowej powrócił do Monachium[1]. W 1947 jako podziękowanie dla społeczności oraz władz kościelnych Lourdes za ukrywanie go i jego córki podczas wojny oraz uratowanie Marylki z transportu do obozu, Bender namalował fresk o wymiarach 4 × 4 m w kościele parafialnym Najświętszego Serca w Lourdes , zatytułowany „Ekstaza św. Bernadetty”. Fresk dzięki datkom darczyńców przeszedł renowację w 2013[5][6].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Stanisław Bender był żonaty – jego żona zmarła w 1919 w wieku 34 lat na grypę hiszpankę[6]. Para miała córkę Marylkę Bender-Keller (1909–2014[4]), malarkę i filozofkę, żonę filozofa i inżyniera Christiana Kellera[6].
Malarstwo[edytuj | edytuj kod]
Głównym tematem obrazów Bendera było codzienne życie chasydów, a także portrety ówczesnych mu osobistości oraz pejzaże i sceny rodzajowe z Bawarii. W 1919 został wydany we Frankfurcie album z 12 reprodukcjami obrazów życia Żydów, a także seria pocztówek autorstwa Bendera w Monachium[1][2]. Prace Bendera znajdują się m.in. w Muzeum Żydowskim w Berlinie oraz w prywatnych zbiorach[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Stanisław Bender [online], porta-polonica.de [dostęp 2022-07-28] (niem.).
- ↑ a b c Grill, Harald: Marylka Bender-Kellerer – ein Leben, ein Jahrhundert (2013) [online], kunstliteratour.com [dostęp 2022-07-28] .
- ↑ Stanisław Bender – DESA Unicum [online], desa.pl [dostęp 2022-07-28] .
- ↑ a b Le mur peint de l’église paroissiale de Lourdes [online], art.loucrup65.fr [dostęp 2022-07-28] .
- ↑ WW2 – The Second World War: The wartime refuge of Stanislas Bender [online] [dostęp 2022-07-28] (ang.).
- ↑ a b c n, Site d’informations en ligne, sur Lourdes et le Pays de Lourdes [online], lourdes-infos, 28 lipca 2022 [dostęp 2022-07-28] (fr.).