Sefardyjska Synagoga Ari
 Synagoga Ari | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data budowy | |
| Tradycja |
sefardyjska |
Położenie na mapie Izraela  | |
| 32°58′03,0000″N 35°29′26,8800″E/32,967500 35,490800 | |
Sefardyjska Synagoga Ari (hebr. בית הכנסת האר"י הספרדי) – czynna synagoga w Safedzie, na północy Izraela. Znajduje się przy ulicy ha-Ari, powyżej starego cmentarza. Jest to jedna z dwóch sefardyjskich synagog w Safedzie poświęconych słynnemu rabinowi Izaakowi Luria, który był znany pod akronimem "ha-Ari".
Historia[edytuj | edytuj kod]
Synagoga została wybudowana na początku XIV wieku i początkowo była poświęcona prorokowi Eliaszowi. Jest to najstarsza synagoga Safedu[1]. Znajduje się ona w dolnej części wzgórza zamkowego, powyżej starego cmentarza. Według tradycji, w XVI wieku do synagogi przychodził modlić się słynny kabalista i rabin Izaakowi Luria, który był znany pod akronimem "ha-Ari". W małym pomieszczeniu na tyłach synagogi miał on zgłębiać mistyczne teksty z pomocą proroka Eliasza[2]. Później synagogę poświęcono pamięci rabina Lurii, i nazwano ją sefardyjską synagogą Ari. Trzęsienie ziemi na Bliskim Wschodzie (1759) oraz trzęsienie ziemi w Galilei (1837) zniszczyły budynek. Odbudowę synagogi sfinansował włoski filantrop Izaak Guetta[3]. Podczas I wojny izraelsko-arabskiej w 1948 roku dostrzeżono strategiczne położenie budynku, który sąsiadował z dzielnicą muzułmańską miasta. Żydowska organizacja paramilitarna Hagana wykorzystała synagogę jako stanowisko bojowe, umieszczając w oknach stanowiska karabinów maszynowych. W latach 90. XX wieku w otoczeniu synagogi zaszły radykalne zmiany. Chasydzi z dynastii Breslev wybudowali tutaj kompleks swoich budynków. Od 2005 roku przeprowadzone są prace renowacyjne w ramach projektu rozwoju turystyki Safedu[4].
Przy synagodze znajduje się mykwa, którą według tradycji wykorzystywał do rytualnych obmywań rabin Luria. Miał on na łożu śmierci przykazać swoim uczniom, aby w tej mykwie obmywali ciała swoich zmarłych. Miejsce to jest bardzo ważne dla tradycji żydowskiej.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Synagoga jest małym kamiennym budynkiem. Po obu stronach drzwi znajdują się niewielkie wgłębienia, prawdopodobnie pierwotnie przeznaczone na lampy. Wewnątrz synagogi znajdują się liczne niebieskie ozdoby. Pochodzą one z okresu, w którym Sefardyjczycy wierzyli, że kolor niebieski jest święty. Na ścianie południowej (najbliższej Jerozolimie) umieszczono Aron ha-kodesz, a w części centralnej bimę.
Nabożeństwa[edytuj | edytuj kod]
Współcześnie synagoga służy jako miejsce modlitw dla chasydów i Żydów sefardyjskich. Odbywają się w niej regularne modlitwy, wykłady, ćwiczenia i różnorodne zajęcia edukacyjne. Jest ona zamknięta dla turystów w szabaty[5].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sefardyjska Synagoga Ari. [w:] GoIsrael [on-line]. [dostęp 2013-09-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-12)]. (hebr.).
- ↑ Andrew Humphreys; Neil Tilbury: Izrael i terytoria palestyńskie. Bielsko-Biała: Pascal, 2000, s. 362. ISBN 83-87696-88-9.
- ↑ Synagogi Sefardyjskie. [w:] Ynet [on-line]. [dostęp 2013-09-28]. (hebr.).
- ↑ Sefardyjska Synagoga Ari. [w:] Israel Authority Aniguities [on-line]. [dostęp 2013-09-28]. (hebr.).
- ↑ The Ari Sephardic Synagogue. [w:] Safed Website [on-line]. [dostęp 2013-09-29]. (ang.).