SM Tb VIII
 SM Tb 8 (drugi z prawej) | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
11 sierpnia 1909 |
| Wodowanie |
24 lutego 1910 |
 K.u.K. Kriegsmarine
| |
| Nazwa |
SM Tb VIII → SM Tb 8 |
| Wejście do służby |
20 maja 1910 |
| Wycofanie ze służby |
1 listopada 1918 |
| Los okrętu |
przyznany Wielkiej Brytanii w 1920, złomowany |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
normalna: 131,5 tony |
| Długość | |
| Szerokość |
4,4 metra |
| Zanurzenie |
1,45 metra |
| Napęd | |
| 1 maszyna parowa potrójnego rozprężania, 2 kotły, moc 2400 KM, 1 śruba | |
| Prędkość |
26,5 węzła |
| Uzbrojenie | |
| 2 działa kal. 47 mm (2 x I) | |
| Wyrzutnie torpedowe |
2 × 450 mm (2 x I) |
| Załoga |
20 |
SM Tb VIII – austro-węgierski torpedowiec z początku XX wieku, jedna z sześciu jednostek typu Tb VII. Okręt został zwodowany 24 lutego 1910 roku w stoczni Danubius we Fiume, po czym wszedł do służby w Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine 20 maja 1910 roku. W 1910 roku oznaczenie numeryczne jednostki zmieniono z cyfry rzymskiej na arabską (Tb 8). Okręt wziął czynny udział w I wojnie światowej, a w wyniku podziału floty po upadku Austro-Węgier został w 1920 roku przyznany Wielkiej Brytanii i następnie złomowany we Włoszech.
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
Po zamówieniu w stoczni STT w Trieście ośmiu przybrzeżnych torpedowców typu Tb I Węgrzy wymusili na dowództwie Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine złożenie zamówienia na budowę podobnych jednostek w węgierskiej stoczni Danubius we Fiume, mimo że nie miała ona dostatecznego doświadczenia w konstrukcji okrętów[1]. W rezultacie ograniczono liczbę zamówionych w stoczni STT jednostek typu Tb I z ośmiu do sześciu, a w stoczni Danubius złożono zamówienie na sześć zbliżonych konstrukcyjnie okrętów[1][2]. Projekt torpedowców typu Tb VII bazował wizualnie na jednostkach typu Tb I, różnił się jednak powiększoną wypornością, innym typem napędu i usytuowaniem reflektora[2][3]. Już w trakcie prób morskich ujawniły się usterki i poważne wady konstrukcji, m.in. niebezpieczny przechył podczas pływania z prędkością maksymalną, spowodowany dużym momentem obrotowym pojedynczej śruby[2][4].
Okręt zbudowany został w stoczni Danubius we Fiume (pod numerem stoczniowym 24)[2][4]. Stępkę torpedowca położono 11 sierpnia 1909 roku, a zwodowany został 24 lutego 1910 roku[3][5].
Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
SM Tb VIII był przybrzeżnym torpedowcem o długości na wodnicy 44,2 metra (43,3 metra między pionami), szerokości 4,4 metra i zanurzeniu 1,45 metra[4][5][a]. Wyporność normalna wynosiła 131,5 tony[2][3]. Okręt napędzany był przez trzycylindrową pionową maszynę parową potrójnego rozprężania o mocy 2400 KM, do której parę dostarczały dwa opalane paliwem płynnym kotły wodnorurkowe typu White-Forster[2][4][b]. Jednośrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć maksymalną prędkość 26,5 węzła[2][4].
Okręt wyposażony był w dwie pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 450 mm[2][3]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły dwa pojedyncze działa kalibru 47 mm SFK L/44[3][4]. Jednostka wyposażona była w reflektor, umieszczony z tyłu pomostu bojowego[3][6].
Załoga okrętu składała się z 20 oficerów i marynarzy[2][3].
Służba[edytuj | edytuj kod]
SM Tb VIII został wcielony do służby w Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine 20 maja 1910 roku[5][7]. W 1910 roku oznaczenie torpedowca zmieniono z cyfry rzymskiej na arabską (SM Tb 8)[3][4]. W momencie wybuchu I wojny światowej SM Tb 8 wraz z SM Tb 10, SM Tb 11 i SM Tb 12 wchodziły w skład 19. Grupy Torpedowców Sił Obrony Lokalnej w Sebenico[3][8]. Jednostka pełniła służbę patrolową wokół baz, eskortowała zespoły okrętów i używana była do trałowania[3][6].
Z powodu rozpadu monarchii habsburskiej 1 listopada 1918 roku na jednostce opuszczono po raz ostatni banderę KuKK[9]. W wyniku przeprowadzonego w styczniu 1920 roku podziału floty austro-węgierskiej Tb 8 został przyznany Wielkiej Brytanii[5][10] i następnie złomowany we Włoszech[4][7].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 340, Koszela 2019 ↓, s. 176 i Csonkaréti 2004 ↓, s. 311 podają, że szerokość wynosiła 4,3 metra, a zanurzenie 1,5 metra
- ↑ Greger 1976 ↓, s. 56 podaje, że maksymalna moc siłowni wynosiła 2600 KM.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Koszela 2019 ↓, s. 175–176.
- ↑ a b c d e f g h i Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 340.
- ↑ a b c d e f g h i j Koszela 2019 ↓, s. 176.
- ↑ a b c d e f g h Gogin 2024 ↓.
- ↑ a b c d Greger 1976 ↓, s. 56.
- ↑ a b Samek 2012 ↓, s. 139.
- ↑ a b Csonkaréti 2004 ↓, s. 311.
- ↑ Csonkaréti 2004 ↓, s. 274.
- ↑ Rochowicz 2003 ↓, s. 43.
- ↑ Rochowicz 2003 ↓, s. 46–47.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Károly Csonkaréti: Marynarka wojenna Austro–Węgier w pierwszej wojnie światowej 1914-1918. Kraków: Wydawnictwo Arkadiusz Wingert, 2004. ISBN 83-918940-3-7.
- Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Ivan Gogin: No.7 torpedo boats (1910–1911). Navypedia. [dostęp 2024-05-19]. (ang.).
- René Greger: Austro–Hungarian Warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1976. ISBN 0-7110-0623-7. (ang.).
- Witold Koszela: Zapomniana flota. Okręty Austro–Węgier w I wojnie światowej. Oświęcim: Napoleon V, 2019. ISBN 978-83-8178-199-2.
- Robert Rochowicz. Losy okrętów floty Austro–Węgier po 30 października 1918 roku. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 4-5 (41), 2003. ISSN 1426-529X.
- Andrzej Samek: Flota, której już nie ma. Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, 2012. ISBN 978-83-7242-678-9.
