Roman Matus

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Roman Matus
Ilustracja
major piechoty major piechoty
Data i miejsce urodzenia

26 lutego 1896
Buczyna

Przebieg służby
Lata służby

1915–1935

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

DOK II

Stanowiska

inspektor WFiPW

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Oficer Orderu Korony Rumunii Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” z Mieczami Medal Waleczności (Austro-Węgry) Medal Waleczności (Austro-Węgry) Krzyż Wojskowy Karola
Multimedia w Wikimedia Commons

Roman Matus (ur. 26 lutego 1896 w Buczynie, zm. ?) – major piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 26 lutego 1896 w Buczynie, w ówczesnym powiecie bocheńskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Józefa i Ludwiki z Kośmiderów[1]. Był bratem Józefa (ur. 1894), rolnika, żołnierza 2 pułku piechoty Legionów Polskich, inwalidy wojennego, odznaczonego Krzyżem Niepodległości[2][3][4]. Szkołę powszechną i średnią ukończył w Krakowie[5]. W 1915 zdał maturę[5]. Od 1911 należał do Polskich Drużyn Strzeleckich, a od następnego roku również do Skautingu[6].

W marcu 1915 został wcielony c. i k. Pułku Piechoty Nr 13[6][7][8]. Ukończył szkołę oficerów rezerwy[9]. Od 1 października 1915 do 5 sierpnia 1918, z dwumiesięczną przerwą, walczył na froncie[9]. Był ranny[9]. Na stopień porucznika (niem. Leutnant) rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 sierpnia 1916[10]. Później został przemianowany na oficera zawodowego w tym samym stopniu ale ze starszeństwem z 1 listopada 1916[11]. 1 listopada 1918 zakończył służbę w cesarskiej i królewskiej Armii i wstąpił do Legii Oficerskiej w Krakowie, a następnie do 8 pułku piechoty, późniejszego 13 pułku piechoty[12]. W grudniu 1918 poddał się operacji w związku z raną otrzymaną podczas I wojny światowej[9]. Od 7 stycznia 1919 z niezagojoną raną walczył na wojnie z Ukraińcami[9]. W marcu tego roku został skierowany na kurs adiutantów sztabowych w Warszawie[9]. Po ukończeniu kursu wrócił do macierzystego pułku i został przydzielony do Dowództwa 8 Dywizji Piechoty[9]. W 1920 walczył na jako adiutant sztabowy XVI Brygady Piechoty[9]. 16 listopada 1920 pułkownik Bolesław Kraupa, dowódca XVI Brygady Piechoty we wniosku na odznaczenie Orderem Virtuti Militari napisał: 2 czerwca „pod Lutschajeni (Białoruś) zaatakował z czterema łącznikami broniące się jeszcze resztki sowieckiego pułku, biorąc do niewoli dowódcę 476 pułku strzelców i 20 jeńców”[13]. 1 sierpnia pod wsią „Wojny-Pogorzel powstrzymywał osobiście ludzi opuszczających swe stanowiska, zawracając ich aż do samej pozycji, przy czym z odległości 20 m ostrzeliwując go silnie raniono pod nim konia”[13]. 13 sierpnia pod Leśniakowizną „wysłał z własnej inicjatywy część oddziałów do kontrataku, a sam osobiście powstrzymywał rozpierzchłą obsadę”[13]. 14 sierpnia w bitwie pod Ossowem, gdy „znaczne siły bolszewickie złamały front XVI Bryg. Piech. powstrzymał osobiście cofające się części własnej obsady, powstrzymując w ten sposób decydujące uderzenie nieprzyjaciela, aż do chwili możliwości przeprowadzenia kontrataku”[13].

Po zakończeniu działań wojennych kontynuował służbę w Dowództwie XVI Brygadzie Piechoty, a jego oddziałem macierzystym był w dalszym ciągu 13 pp[14]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 1234. lokatą w korpusie oficerów piechoty[15]. W dalszym ciągu przysługiwał mu, obok stopnia wojskowego, tytuł „adiutant sztabowy”[15]. Później został przydzielony do 8 Dywizji Piechoty w Modlinie na stanowisko oficera sztabu dowódcy piechoty dywizyjnej[16]. Od 1924 ponownie służył w 13 pp w Pułtusku[17]. W marcu 1926 został przeniesiony do 32 pułku piechoty w Modlinie[18], a z dniem 1 kwietnia tego roku przydzielony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie na stanowisko inspektora przysposobienia wojskowego[19]. 23 grudnia 1927 został przeniesiony do kadry oficerów piechoty z pozostawieniem na dotychczas zajmowanym stanowisku[20][21]. 18 lutego 1928 prezydent RP nadał mu z dniem 1 stycznia 1928 stopień majora w korpusie oficerów piechoty i 80. lokatą[22]. W listopadzie 1928 został przeniesiony do 43 pułku piechoty w Dubnie na stanowisko oficera sztabowego pułku[23], a w lipcu 1929 do 23 pułku piechoty we Włodzimierzu Wołyńskim na stanowisko dowódcy batalionu[24][25]. W czerwcu 1933 został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie na stanowisko inspektora wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego[26][27]. Z dniem 31 grudnia 1935 został przeniesiony w stan spoczynku[28]. Po zwolnieniu z wojska mieszkał w Warszawie przy ul. 6 Sierpnia 33, pok. 102[28]. Od 24 sierpnia 1938 zamieszkiwał z rodziną w Stanisławowie przy ul. Pierackiego 3[29]. We wrześniu 1939 przedostał się na Węgry.

Był żonaty z Aspazją (Asparją) z domu Nutu (1904–1944), z którą miał córkę Jolantę po mężu Koczur (1924–2020) i syna Liwiusza (ur. 21 października 1930)[5][30][31]. Żona z dziećmi w kwietniu 1940 została deportowana do Kazachskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (obwód kustanajski)[32]. Rodzeństwo wróciło do Polski w 1946[32].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

austro-węgierskie

7 października 1935 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia „z powodu braku pracy niepodległościowej”[41].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1.
  2. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-05]..
  3. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-05]..
  4. ↑ Żołnierze Niepodległości : Matus Józef. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2023-07-05].
  5. ↑ a b c Kolekcja ↓, s. 2.
  6. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 3, 4.
  7. ↑ Ranglisten 1917 ↓, s. 373.
  8. ↑ a b c d e Ranglisten 1918 ↓, s. 482.
  9. ↑ a b c d e f g h Kolekcja ↓, s. 4.
  10. ↑ Ranglisten 1917 ↓, s. 270.
  11. ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 164.
  12. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 3.
  13. ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 6.
  14. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 59.
  15. ↑ a b Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 58.
  16. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 79, 161, 415.
  17. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 153, 359.
  18. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 11 marca 1926. Dodatek „Obsada personalna przysposobienia wojskowego”, s. 6.
  19. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 24 z 23 czerwca 1926, s. 192.
  20. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23 grudnia 1927. Dodatek Nr 1, s. 7.
  21. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 125, 183.
  22. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 lutego 1928, s. 46.
  23. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928, s. 337.
  24. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929, s. 191.
  25. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 553.
  26. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933, s. 132.
  27. ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 22.
  28. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 9.
  29. ↑ Holocaust Survivors and Victims Database : Roman Matus. The United States Holocaust Memorial Museum. [dostęp 2023-07-05]..
  30. ↑ Holocaust Survivors and Victims Database : Asparja Matus. The United States Holocaust Memorial Museum. [dostęp 2023-07-05]..
  31. ↑ Nekrolog. Dziennik Polski. [dostęp 2023-07-05]..
  32. ↑ a b Indeks Represjonowanych. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2023-07-05].
  33. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 2 kwietnia 1921, s. 607.
  34. ↑ Goch 1929 ↓, s. 40.
  35. ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 32.
  36. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-05]..
  37. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-05]..
  38. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938, s. 21.
  39. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 153.
  40. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 125.
  41. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-07-05]..

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Roman_Matus&oldid=71862677”