Prawo Okuna
Prawo Okuna (ang. Okun’s law) – makroekonomiczne prawo głoszące, że wraz ze wzrostem bezrobocia przymusowego spada PKB (PNB). Prawo zostało nazwane na cześć jego odkrywcy, Arthura Okuna.
Prawo Okuna[edytuj | edytuj kod]
W Stanach Zjednoczonych w okresie od 1965 można zaobserwować działanie prawa Okuna i stwierdzić, iż na każdy 1 punkt procentowy przewyższający tzw. naturalną stopę bezrobocia, PNB zmniejsza się o 2–3 punkty procentowe. To oznacza, iż bezrobocie powyżej pewnego pułapu ma negatywny wpływ na PKB i zmniejsza je odpowiednio poniżej możliwości produkcji potencjalnej. Może być wyrażane zarówno w procentach, jak i w jednostkach monetarnych.
Prawo Okuna oparte jest bardziej na obserwacjach i wynikach empirycznych, niż zostało wyprowadzone z teorii. Podaje także wyniki przybliżone, ponieważ czynniki inne od bezrobocia (np.: produkcyjność, technologia) również mają wpływ. Ta zależność może być inna dla każdego państwa zależnie od czasu prowadzonego badania.
Zależność pomiędzy luką dochodową a bezrobociem była testowana przez zmniejszający się wzrost PKB lub PNB na zmianę stopy bezrobocia. Martin Prachowny oszacował około 3% spadek w produkcji przypadało na każdy 1% wzrostu bezrobocia (Prachowny, 1993). Ta relacja zdaje się zmniejszać z biegiem czasu w USA. Powołującsię na pracę Andrew Abela i Bena Bernanke z 2005 roku, 2% spadek produkcji wyjaśniany zostaje 1% wzrostem bezrobocia.
Jest wiele powodów, dla których PNB może wzrastać/spadać szybciej niż zmienia się bezrobocie. Kiedy bezrobocie wzrasta,
- bezrobotni przestaną być aktywni zawodowo i przestaną szukać pracy, po czym nie będą uwzględniani w statystykach,
- zatrudnieni pracownicy mogą pracować mniej,
- produktywność może zmaleć, ponieważ pracodawcy mogą trzymać więcej pracowników, niż potrzebują.
Jedną z implikacji w prawie Okuna jest fakt, iż wzrost produktywności pracowników wraz ze wzrostem ilości siły roboczej może mieć wpływ na wzrost produkcji bez spadku bezrobocia.
Matematyczny zapis prawa Okuna[edytuj | edytuj kod]
Prawo Okuna (Abel and Bernanke, 2005) może być zapisane jako:
gdzie:
- – poziom produkcji przy pełnym zatrudnieniu, potencjalny dochód narodowy,
- – stan produkcji faktycznej,
- – naturalna stopa bezrobocia,
- – obecny stan bezrobocia,
- – współczynnik zamienności luki dochodowej i bezrobocia w Stanach Zjednoczonych od ok. 1965 wartość c wynosiła ok. 2–3, tak jak to zostało opisane powyżej.
Prawo Okuna, jak zapisano, jest trudne do użycia w praktyce, ponieważ oraz mogą być tylko oszacowane, a nie wyliczone. Częściej używaną i bardziej znaną formą prawa Okuna jest forma szybkości wzrostu i porównuje zmiany w produkcji do zmian w bezrobociu:
gdzie:
- i – zdefiniowane powyżej,
- – zmiana w produkcji faktycznej w danym roku do następnego,
- – zmiana w faktycznej stopie bezrobocia w danym roku do następnego,
- – średnia roczna stopa wzrostu produkcji.
Na chwilę obecną w USA k wynosi około 3% oraz c około 2, więc równanie można następująco zapisać:
Wykres na samej górze tej strony ilustruje prawo Okuna, mierzone kwartalnie.
Przekształcenia[edytuj | edytuj kod]
Zaczynamy od podstawowej formy prawa Okuna:
Biorąc roczne zmiany po obu stronach, otrzymujemy:
Dokonując dalszych przekształceń, otrzymujemy:
Mnożąc lewą stronę przez czego wartość zbliżona jest do jedności, otrzymujemy
Zakładamy, że zmiana w naturalnej stopie bezrobocia jest równe, bądź bliskie 0. Zakładamy również, że wzrost produkcji potencjalnej jest w przybliżeniu równy jego wartości średniej, Tak więc otrzymujemy
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Karl E. Case, Ray C. Fair, Principles of Economics (5th ed.), Prentice-Hall, 1999, ISBN 0-13-961905-4.
- Andrew B. Abel, Ben S. Bernanke, Macroeconomics (5th ed.), Pearson Addison Wesley, 2005, ISBN 0-321-16212-9.
- F.J. Martin, Okun’s Law: Theoretical Foundations and Revised Estimates by Prachowny, „The Review of Economics and Statistics”, Vol. 75, No. 2. (May, 1993), s. 331–336. JSTOR (Subscription only)