Pomoc:Porady prawne/Inne pytania

Porady prawne 

  Przedmiot ochrony      Podmiot ochrony      Czas i zakres ochrony      Dzieła pierwotne i pochodne      Dozwolony  użytek  i  prawo  cytatu      Wolne  licencje      Wizerunek  i  dane  osobowe      Inne  pytania

Odpowiedzi na poniższe pytania zostały sformułowane na zlecenie Stowarzyszenia Wikimedia Polska. W konkretnych, indywidualnych, pozawikipedycznych przypadkach nie mogą być traktowane jako aktualne porady prawne. Zobacz: wykluczenie odpowiedzialności.

Inne pytania dotyczące praw autorskich

Zgodność z prawem autorskich jakich krajów (stanów) trzeba sprawdzić, gdy twórca, z pochodzenia Anglik wykonał dzieło w Belgii, Francuz umieścił je na serwerze w Finlandii, należącym do szwedzkiej firmy, skąd Polak mieszkający w Niemczech je ściągnął i zastanawia się, czy ma prawo umieścić je w Wikipedii, należącej do amerykańskiej fundacji z siedzibą w Kalifornii, oraz serwerami na Florydzie i w Holandii.

W uproszczeniu: praktycznie każde państwo ma swój własny system praw autorskich (chyba poza Afganistanem). Prawa te oczywiście różnią się między sobą, ale można z dużym prawdopodobieństwem założyć, że niezależnie od tego, jakie prawo jest właściwe, konieczna jest wyraźna zgoda (licencja) podmiotu praw na działania takie jak umieszczanie utworów w Wikipedii.

Wskazanie prawa właściwego zależy od wielu czynników. Przede wszystkim od tego, do sądu jakiego państwa należeć będzie rozstrzyganie sprawy. Istotne ponadto jest, kto jest stronami sporu oraz czego dokładnie dotyczy sprawa. Ale nawet po ustaleniu tych wszystkich okoliczności możemy mieć do czynienia z kilkoma konkurencyjnymi teoriami na temat właściwego prawa. Poza tym, w jednej sprawie może dojść do zastosowania praw kilku państw, do oceny różnych elementów stosunku prawnego. W największym skrócie, w przypadku sprawy o naruszenie praw autorskich najbardziej prawdopodobne wydaje się zastosowanie prawa państwa, dla którego terytorium dochodzi się ochrony. Prawo to posłuży m.in. do ustalenia zakresu ochrony i przysługujących roszczeń. Nie wyklucza to jednak zastosowania praw innych państw w celu ustalenia innych elementów stosunku prawnego, np. wchodzących w zakres tzw. statutu personalnego (czyli np. zdolność prawna osób).

Niezależnie od tego, niektórzy prawnicy postulują mimo wszystko branie pod uwagę przepisów prawa miejsca zamieszkania twórcy lub pochodzenia utworu, jeżeli ich niezastosowanie miałoby prowadzić do ograniczenia ochrony.

Serwery na których znajduje się Wikipedia znajdują się w USA na terenie stanu Floryda oraz na terenie Holandii, także Wikimedia Foundation, organizacja zarządzająca między innymi Wikipedią nie ma swojej siedziby na terenie Polski. Czy to oznacza, że polskie sądy nie są sądami właściwymi do orzekania w sprawie sporów o naruszenie praw autorskich na Wikipedii? Czy ewentualne spory sądowe powinny się toczyć przed sądami amerykańskimi lub holenderskimi?

Generalną zasadą jest właściwość sądu miejsca zamieszkania (siedziby) pozwanego. Pozwanym z tytułu naruszeń praw autorskich w Wikipedii nie zawsze będzie Wikimedia Foundation (z uwagi na wyłączenie odpowiedzialności ISP może ona w ogóle nie być legitymowana biernie). Pozwanym może być (i przede wszystkim powinien być) użytkownik, który umieścił w Wikipedii określony utwór z naruszeniem prawa autorskiego. Jeżeli taki użytkownik ma miejsce zamieszkania w Polsce, to właściwe co do zasady będą sądy polskie.

Istnieją przepisy pozwalające na pozywanie nie tylko przed sądami miejsca zamieszkania (siedziby) pozwanego (np. Konwencja lugańska, Rozporządzenie 44/2001, ale też i przepisy polskiego kpc). W przypadku naruszenia praw autorskich, stanowiącego przecież przykład deliktu, można pozywać przed sądy państwa, gdzie delikt nastąpił lub może nastąpić. Publikacja w Wikipedii (w Internecie w ogóle) prowadzi zatem do narażenia się na bycie pozwanym praktycznie w każdym kraju na świecie. Trzeba jednak pamiętać, że wyrok wydany w innym kraju należy następnie wyegzekwować, do czego może być już konieczne uznanie i wykonanie tego wyroku w państwie miejsca zamieszkania (siedziby) pozwanego (z racji tego, że tu się on akurat znajduje lub tu znajduje się jego majątek, z którego powód chce uzyskać odszkodowanie). Istnieją jednak przepisy o takim uznawaniu i wykonywaniu, zwłaszcza w ramach organizacji takich jak Unia Europejska.