Pięciopaństwowy Rezerwat Biosfery Mura-Drawa-Dunaj

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pięciopaństwowy Rezerwat Biosfery Mura-Drawa-Dunaj
Ilustracja
Dunaj na obszarze parku przyrody Kopački Rit w Chorwacji (2014)
rezerwat biosfery
Państwo

 Austria
 Chorwacja
 Serbia
 Słowenia
 Węgry

Położenie

Mura, Drawa i Dunaj

Data utworzenia

15 września 2021[1]

Powierzchnia

931 820 ha[2]

Położenie na mapie Europy
Mapa konturowa Europy, na dole znajduje się punkt z opisem „Mura-Drawa-Dunaj”
Ziemia45°59′23,0″N 17°34′46,0″E/45,989722 17,579444
Strona internetowa

Pięciopaństwowy Rezerwat Biosfery Mura-Drawa-Dunaj[3] – rezerwat biosfery UNESCO utworzony 15 września 2021 roku[1][4], znajdujący się w Europie Środkowej na terenie Austrii, Chorwacji, Serbii, Słowenii i Węgier[2]. Obejmuje naturalny system rzeczny Dunaju i jego dopływów: Mury i Drawy, nazywany „Europejską Amazonią”[5] lub „Amazonią Europy”[4][6]. Jest to pierwszy na świecie rezerwat biosfery, który znajduje się na terytorium pięciu różnych państw[1][2][6].

Nazwa rezerwatu w językach państw, na terenie których się znajduje[7]:

Historia[edytuj | edytuj kod]

Mura na granicy austriacko-słoweńskiej (2020)

Kampanie działaczy społecznych oraz organizacji pozarządowych (lokalnych oraz międzynarodowych, takich jak WWF czy EuroNatur(inne języki)[8]) na rzecz ochrony przyrody i krajobrazu Mury, Drawy i Dunaju w ramach transgranicznego rezerwatu biosfery obejmującego pięć krajów rozpoczęły się już w latach 90. XX wieku[9][10]. W kolejnym dziesięcioleciu rządy państw, na terenie których znajduje się obecny rezerwat, podejmowały współpracę w tym zakresie – w 2009 roku pierwsze porozumienie zawarły Chorwacja i Węgry, a w 2011 roku dołączyły do niego Serbia, Słowenia i Austria[6]. Od 2013 roku w ramach promocji inicjatywy 14 lipca obchodzony jest „Dzień Europejskiej Amazonii”[11]. W następnych latach utworzono sieć 13 obszarów chronionych, które włączono do czterech rezerwatów biosfery wyznaczonych przez UNESCO[9][6][4]:

  • Transgraniczny Rezerwat Biosfery Mura-Drawa-Dunaj (Chorwacja i Węgry, 2012),
  • Rezerwat Biosfery Bačko Podunavlje (Serbia, 2017),
  • Rezerwat Biosfery Rzeka Mura (Słowenia, 2018),
  • Rezerwat Biosfery Doliny Dolnej Mury (Austria, 2019)[12].

W 2021 roku te cztery rezerwaty połączono w jeden – Pięciopaństwowy Rezerwat Biosfery Mura-Drawa-Dunaj[2].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Pięciopaństwowy Rezerwat Biosfery Mura-Drawa-Dunaj zajmuje obszar 931 820 ha (w tym 500 ha strefy rdzeniowej, 32 739 ha otuliny i 874 043 ha strefy przejściowej[2][8]) i rozciąga się w 700-kilometrowym pasie wzdłuż dolnych biegów Mury i Drawy oraz odcinka Dunaju, obejmującym terytoria Austrii, Słowenii, Chorwacji, Węgier i Serbii[13][6]. Jest największym chronionym terenem rzecznym w Europie[9]. Obszar ten w 2021 roku zamieszkiwało ok. 900 000 ludzi[2][4], na których życie rzeki te mają wielki wpływ[9].

Specjalny rezerwaty przyrody Gornje Podunavlje(inne języki) w Serbii (2007)

Obszar rezerwatu obejmuje przede wszystkim tereny rzeczne i zalewowe[14], wzdłuż których znajdują się zróżnicowane siedliska, takie jak rozległe lasy łęgowe, piaszczysto-żwirowe ławice, liczne odnogi rzeczne i starorzecza[9][13]. Są one miejscem największego w kontynentalnej Europie zagęszczenia par lęgowych bielików, swoje lęgowiska mają tutaj także inne zagrożone gatunki ptaków, takie jak bocian czarny, perkozy czy rybitwa białoczelna[9][13][8]. Co roku ponad 250 000 osobników wędrownego ptactwa wodnego żeruje i odpoczywa nad tymi trzema rzekami[8][13]. Występują tu również populacje zagrożonych bobrów, wydr, suma czy krytycznie zagrożonych jesiotrów[9][13][8].

Strefa wpływów rzek rozciąga się również z dala od ich koryt. Charakteryzuje się mozaiką gruntów uprawnych i przestrzeni wiejskich oraz małych stawów, bagien i oczek wodnych[9]

Rezerwat składa się z 13 obszarów chronionych, do których należą m.in. Park Narodowy Dunaj-Drawa na Węgrzech, park przyrody Kopački Rit w Chorwacji, specjalne rezerwaty przyrody Gornje Podunavlje(inne języki) i Karađorđevo(inne języki) oraz park przyrody Tikvara(inne języki) w Serbii oraz inne, należące do sieci Natura 2000, obszary znajdujące się w Austrii, Słowenii, Chorwacji i na Węgrzech[13][9].

Do funkcji rezerwatu należy utrzymanie unikatowych ekosystemów, zachęcanie do edukacji, badań naukowych i monitoringu środowiska oraz zrównoważony rozwój regionalnych uwarunkowań społeczno-gospodarczych[14][9].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c W.W.F. Österreich, Erster Fünf-Länder-Biosphärenpark der Welt anerkannt [online], Amazon of Europe, 15 września 2021 [dostęp 2023-05-27] (niem.).
  2. ↑ a b c d e f Five-country Biosphere Reserve Mura-Drava-Danube (Austria, Croatia, Hungary, Serbia, Slovenia) [online], UNESCO, 31 stycznia 2022 [dostęp 2023-05-27] [zarchiwizowane z adresu 2023-11-30] (ang.).
  3. ↑ Polski egzonim uchwalony na 118. posiedzeniu Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami RP.
  4. ↑ a b c d „Amazonia Europy” ogłoszona rezerwatem biosfery [WIDEO] [online], www.tvp.info, 16 września 2021 [dostęp 2023-05-27] (pol.).
  5. ↑ Obszar Mura, Drava i Dunaj to pierwszy pięciostanowy rezerwat biosfery na świecie [online], Turističke priče, 16 września 2021 [dostęp 2023-05-27] (pol.).
  6. ↑ a b c d e „Amazonia Europy” – powstał pierwszy na świecie rezerwat obejmujący pięć krajów [online], www.well.pl, 18 października 2021 [dostęp 2023-05-27] (pol.).
  7. ↑ Maciej Zych, Zmiany polskich nazw zawartych w „Urzędowym wykazie polskich nazw geograficznych świata” – opracowanie na podstawie protokołów z posiedzeń Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej [online], 12 kwietnia 2023 [dostęp 2023-07-11] (pol.).
  8. ↑ a b c d e Arno Mohl, UNESCO declares world’s first 5-country biosphere reserve along Mura-Drava-Danube | IUCN [online], www.iucn.org, 11 stycznia 2022 [dostęp 2023-05-28] (ang.).
  9. ↑ a b c d e f g h i j Područje Mure, Drave i Dunava prvi petdržavni rezervat biosfere na svijetu [online], Turističke priče, 16 września 2021 [dostęp 2023-05-28] (chorw.).
  10. ↑ Прослава дана „Европског Амазона”. [w:] Република Србија – Министарство заштите животне средине [on-line]. ekologija.gov.rs, 2017-07-14. [dostęp 2023-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (serb.).
  11. ↑ Velikim skokom u Dunav, Muru i Dravu, WWF proslavio Dan “Evropskog Amazona” [online], National Geographic Serbia [dostęp 2023-05-28] (serb.).
  12. ↑ Neuer UNESCO-Biosphärenpark: „Unteres Murtal” in der Steiermark [online], Österreichische UNESCO-Kommission [dostęp 2023-05-28] (niem.).
  13. ↑ a b c d e f W.W.F. Austria, Background [online], Amazon of Europe [dostęp 2023-05-28] (ang.).
  14. ↑ a b W.W.F. Austria, A Transboundary Biosphere Reserve for the benefit of nature and people [online], Amazon of Europe [dostęp 2023-05-27] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pięciopaństwowy_Rezerwat_Biosfery_Mura-Drawa-Dunaj&oldid=73425912”