Muzeum Miejskie w Żywcu
 Stary Zamek – siedziba muzeum | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Zamkowa 2 |
| Data założenia |
1938 |
| Zakres zbiorów | |
| Dyrektor |
Anna Tuleja |
Położenie na mapie Żywca  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu żywieckiego  | |
 49°41′16,96″N 19°11′59,55″E/49,688044 19,199875
| |
| Strona internetowa | |
Muzeum Miejskie w Żywcu – muzeum położone w Żywcu. Placówka od 2005 roku ma swoją siedzibę w gmachu Starego Zamku.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Idea powstania muzeum w Żywcu sięga lat 20. XX wieku. Jego zaczątkiem była kolekcja, gromadzona od 1925 r. przez uczennice Koła Krajoznawczego, działającego w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Żeńskim[1] pod kierunkiem dyrektora szkoły, Tadeusza Charlewskiego[2]. Otwarcie pierwszej wystawy, która mieściła się w budynku Seminarium przy ul. Zielonej 2, miało miejsce w 1934 roku. Obejmowała ona ponad 300 eksponatów z Żywiecczyzny: strój, sztukę ludową przedmioty użytku domowego itp.[3] Oprócz zbiorów etnograficznych i przyrodniczych, eksponowano także egzemplarz Dziejopisu Żywieckiego Andrzeja Komonieckiego.
W 1936 roku Gimnazjum zostało zlikwidowane, a kolekcję przekazano Sekcji Miłośników Żywiecczyzny przy żywieckim kole Towarzystwa Szkoły Ludowej. Powołało ono do życia Muzeum Ziemi Żywieckiej. Mieściło się ono początkowo w gmachu Seminarium, a w 1938 roku zostało przeniesione do kamienicy przy Rynku 1. Do muzeum wtedy trafiły eksponaty, pochodzące z wykopalisk archeologicznych na górze Grojec, prowadzonych w latach 1937–1938.
Podczas II wojny światowej zbiory muzeum przejęli Niemcy. W 1941 roku wywieźli oni najcenniejsze eksponaty sakralne; ucierpiały też inne zbiory.
Reaktywacja placówki nastąpiła w kwietniu 1945 roku. Jego pierwszym powojennym dyrektorem został artysta malarz Jan Studencki. W 1946 roku zbiory przeniesiono do Starego Zamku. Wówczas też nadzór nad muzeum objęło Muzeum Narodowe w Krakowie. Na potrzeby muzeum przeznaczono gmach przy ul. Kościuszki 5 (tzw. Siejbę), do którego placówka przeniosła się w 1960 roku, po uprzednim remoncie. Muzeum mieściło się tam do 2005 roku. Od 1990 roku organem założycielskim placówki jest miasto Żywiec. W 1992 r. otwarto wystawę „Sztuka Sakralna Żywiecczyzny” w Starym Zamku, a potem także wystawę „Historia i tradycja miasta Żywca”. W Siejbie zwiedzać można było nadal wystawę etnograficzną i przyrodniczą[4]. W roku 2005 muzeum otrzymało nową siedzibę – Stary Zamek[4].
Dyrektorzy i dyrektorki[edytuj | edytuj kod]
Dyrektorem muzeum w latach 1936–1939 był polonista Michał Jeziorski. W 1972 roku kierownikiem, następnie dyrektorem została etnograf Magdalena Meres. W latach 1991–1995 dyrektorem muzeum był slawista Jan Gołąb. W latach 1996–1999 funkcję dyrektora pełnili: etnograf Barbara Rosiek, archeolog Wojciech Błasiak oraz historyk Krystyna Kolstrung-Grajny[4]. W roku 1999 dyrektorem została historyk Anna Tuleja. W tym samym roku placówka przyjęła nazwę Muzeum Miejskie w Żywcu[4].
Działy i zbiory[edytuj | edytuj kod]
W Muzeum znajdują się następujące działy[5]:
- Dział Historii i Sztuki
W kolekcji znajdują się m.in.: stroje mieszczańskie żywieckie, przywileje miejskie, dokumenty rękopiśmienne dziejów miasta i regionu, przykłady malarstwa cechowego z przełomu XIX/XX wieku, jak również cenne przykłady sztuki gotyckiej i zabytkowych mebli.
- Dział Etnografii
Kolekcja obejmuje przykłady: kultury tradycyjnej górali żywieckich (stroje świąteczne i codzienne oraz obrzędowe, np. kolędników), sztuki ludowej (obrazy, rzeźba, zabawki), sprzętów gospodarskich itp. W zbiorach są też instrumenty ludowe oraz plastyka obrzędowa.
- Dział Przyrody
Zbiory obejmują przykłady fauny i flory beskidzkiej oraz kolekcję szczątków zwierząt kopalnych.
- Dział Archeologii
Zbiory prezentują materiał z przedwojennych prac archeologicznych, z wykopalisk z lat 80. XX wieku i in.
Pozostałe działy: Dział Inwentaryzacji Zbiorów, Dział Ochrony i Konserwacji Zbiorów, Dział Naukowo-Oświatowy, Biblioteka, Dział Administracyjno-Księgowy
Placówka jest obiektem całorocznym, czynnym codziennie z wyjątkiem poniedziałków. Wstęp do muzeum jest płatny[6].
Park Miniatur[edytuj | edytuj kod]
W 2012 roku na parterze Nowego Zamku oraz w jego sąsiedztwie utworzono park tematyczny Od Komorowskich do Habsburgów. Na jego terenie eksponowane są miniatury 23 budowli wybudowanych przez właścicieli Żywca w okresie od XV wieku XV wieku do czasów II wojny światowej. Do parku zaprasza pomnik księżnej Alicji Habsburg.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Gimnazjum nr 2 w Żywcu – pierwsza siedziba muzeum -
Rynek 1 – siedziba muzeum do 1946 roku -
Dziedziniec Starego Zamku – siedziby muzeum w latach 1946–1960 oraz obecnie -
ul. Kościuszki 5 – siedziba muzeum w latach 1960–2005 -
Park Miniatur -
Elementy stroju mieszczańskiego żywieckiego – wystawa stała, Muzeum Miejskie w Żywcu. -
Górale żywieccy – ekspozycja etnograficzna w Muzeum Miejskim w Żywcu -
Fragment wystawy etnograficznej – oddział Muzeum Miejskiego w Żywcu -
Obuwie kobiece – element stroju mieszczańskiego żywieckiego, ze zbiorów Muzeum Miejskiego w Żywcu. -
Zabawki na ekspozycji etnograficznej – Muzeum Miejskie w Żywcu -
Stary Zamek w Dniu Niepodległości 2017
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Obecnie Gimnazjum nr 2 im. Stanisława Staszica.
- ↑ Nauka polska, jej potrzeby, organizacja i rozwój, „Rocznik Kasy pomocy dla osób pracujących na polu naukowym imienia doktora Józefa Mianowskiego”, t. 21-22, Skład główny w ksiȩgarni Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 243.
- ↑ Schedae etnographicae, „Zeszyty naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, wyd. 8-11, PWN, 1975, s. 133.
- ↑ a b c d Historia muzeum – Muzeum Miejskie w Żywcu – Stary Zamek. www.muzeum-zywiec.pl. [dostęp 2017-05-31].
- ↑ Działy muzeum – Muzeum Miejskie w Żywcu – Stary Zamek. www.muzeum-zywiec.pl. [dostęp 2017-06-03].
- ↑ Muzea Województwa Śląskiego: informator, Muzeum Śląskie, 2000, s. 196–200, ISBN 83-87455-31-8, ISBN 978-83-87455-31-6.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Muzeum Miejskie w Żywcu – Stary Zamek. www.museo.pl. [dostęp 2014-01-29].