Milica Rakić

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Milica Rakić
Ilustracja
Fotografia Milicy Rakić z jej grobu w Batajnicy
Data i miejsce urodzenia

27 grudnia 1995?/9 stycznia 1996
Belgrad, Federalna Republika Jugosławii

Data i miejsce śmierci

4 kwietnia?/17 kwietnia 1999
Batajnica, Federalna Republika Jugosławii

Przyczyna śmierci

zabita pociskiem kasetowym podczas agresji NATO na Jugosławię

Multimedia w Wikimedia Commons

Milica Rakić (cyrylica serbska: Милица Ракић, Belgrad, 9 stycznia 1996 – Batajnica, 17 kwietnia 1999) – trzyletnia dziewczynka, zabita podczas bombardowania Federalnej Republiki Jugosławii przez siły NATO w ramach Operacji Allied Force.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Milica Rakić urodziła się 9 stycznia 1996 roku w Belgradzie[1]. Jej rodzicami byli Žarko (Жарко) i Dušica (Душица) Rakić. Miała starszego brata imieniem Aleks (Алекс)[2].

Gdy 17 kwietnia 1999 r., między 21:30 a 22:00 trzyletnia Milica była w łazience na drugim piętrze jej domu na przedmieściach Belgradu przy ul. Dimitrija Lazarievicia Raše nr 8, została trafiona fragmentem natowskiej bomby kasetowej[3]. Dom znajdował się w odległości jednego kilometra od dawnego lotniska w Batajnicy. Podczas nalotów humanitarnych NATO na Jugosławię Batajnica była wielokrotnie celem ataków paktu północnoatlantyckiego w czasie jego agresji na Jugosławię, trwającej od marca do czerwca 1999 roku[4]. Śmierć Milicy była natychmiastowa. W chwili śmierci dziewczynka siedziała na nocniku[5]. Podczas ataku rannych zostało pięciu cywili[6].

Zmarłą Milicę pochowano na cmentarzu w Batajnicy[2]. W tym dniu Ministerstwo Informacji Jugosławii wydało oświadczenie, przypisujące odpowiedzialność za jej śmierć „natowskim tchórzom”[7].

Następstwa[edytuj | edytuj kod]

Trzyletnia dziewczynka była jednym spośród 89 dzieci, które zginęły podczas agresji NATO[8]. Aczkolwiek serbskie media poświęciły dużo uwagi jej śmierci, Zachodnie w ogóle zignorowały to wydarzenie[9][10]. Ostatni raport NATO na temat bombardowania Jugosławii nie wspomina o Milicy Rakić nawet w kategorii „szczególne incydenty”[11]. Śledczy z Human Rights Watch odwiedzili miejsce zbrodni 7 sierpnia 1999 roku, oszacowali straty i przesłuchali świadków. Według Human Rights Watch bomba kasetowa wybuchła przed domem, w którym mieszkała Milica[3]. To było pierwsze użycie bomby kasetowej przez NATO na terytorium Serbii; wszystkie wcześniejsze przypadki odnotowano w Autonomicznej Republice Kosowa oraz w Metohiji[4]. Jugosłowiański minister zdrowia dostarczył organizacji Human Rights Watch fotografie z incydentu, które zamieszczono także w książce „Biała księga zbrodni NATO w Jugosławii” („Бела књига НАТО злочина у Југославији”), opublikowanej przez prezydenta Jugosławii[3].

Kanonizacja Milicy Rakić i poświęcony jej fresk[edytuj | edytuj kod]

Fresk w monasterze Tresije.

Tragiczna śmierć dziewczynki skłoniła pewną część serbskiego społeczeństwa, aby zwróciło się do Serbskiego Kościoła Prawosławnego o przeprowadzenie kanonizacji Milicy Rakić[12]. W 2004 roku w monasterze Tvrdoš, znajdującym się w pobliżu miejscowości Trebinje w Bośni i Hercegowinie wykonano fresk Milicy Rakić, na którym opisano ją jako nowomęczennicę. Tymczasem Serbski Kościół Prawosławny oświadczył, że mógłby rozważyć kanonizację dziewczynki tylko wtedy, gdyby jej kult był szeroko rozpowszechniony[13].

Pomniki i upamiętnienia[edytuj | edytuj kod]

Pomnik Ofiar Agresji NATO w Belgradzie. Figura z brązu przedstawia Milicę Rakić.

W 2000 roku w parku Taszmajdańskim w Belgradzie wzniesiono pomnik poświęcony dzieciom zamordowanym w przeprowadzonych przez NATO bombardowaniach Jugosławii. Na marmurowym bloku, na którego cokole znajduje się brązowa figura małej Milicy Rakić, wyryto napis w języku serbskim i angielskim: „Byliśmy tylko dziećmi”. Pomnik powstał z inicjatywy gazety Večernje novosti, a fundusze na ten cel pochodziły z dotacji jej czytelników. Rzeźbę dwukrotnie ukradziono, w 2000, a potem w 2001 roku, kiedy już jej nigdy nie odzyskano[14]. W 2014 roku w Batajnicy wybudowano fontannę upamiętniającą zmarłą Milicę[15]. Rok później w parku Taszmajdańskim umieszczono nową figurę Milicy Rakić, zastępując nią tą poprzednią, ukradzioną[13]. W Batajnicy otworzono też upamiętniający ją park, noszący nazwę „Мала Милица Ракић” („Mała Milica Rakić”). W 2017 roku Ministerstwo Obrony Serbii sfinansowało jego poważną renowację[16].

W 2019 roku, w 20. rocznicę bombardowań Federalnej Republiki Jugosławii przez NATO, grupa artystów: Komnen Vuković (Комнен Вуковић), Jelena Tomašević (Јелена Томашевић), Svetlana Seka Aleksić (Светлана Сека Алексић), Mari Mari – Marija Marić Markowić (Мари Мари – Марија Марић Марковић), Vojan Marović (Бојан Маровић), Saša Kovačević (Саша Ковачевић) i Milivoj Lemi Mrdaković (Миливој Леми Мрдаковић) stworzyła utwór „Песма малом анђелу” („Pieśń dla małego anioła”) poświęcony Milicy Rakić i upamiętniajcy wraz z nią pozostałe dziecięce ofiary agresji NATO z 1999 roku[17][18].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

  • Grób Milicy Rakić w Batajnicy.
    Grób Milicy Rakić w Batajnicy.
  • Grób Milicy Rakić w Batajnicy.
    Grób Milicy Rakić w Batajnicy.
  • Epitafium na grobie Milicy Rakić w Batajnicy. Napis głosi: Mojej kruszynce Wiesz, moja kruszynko, gdy widzę Twoich przyjaciół w mojej duszy panuje pustka! Dlatego wybacz mi za to. Powiedz mi, moja kruszynko, jakże to Bogu zabrakło aniołów? Wiem, że dlatego stąd odeszłaś, ale jak, kiedy i tutaj byłaś aniołem! Powiedz mi, mój mały aniele, gdzież iść, gdzież Cię szukać…
    Epitafium na grobie Milicy Rakić w Batajnicy.
    Napis głosi:

    Mojej kruszynce
    Wiesz, moja kruszynko,
    gdy widzę Twoich przyjaciół
    w mojej duszy panuje pustka!
    Dlatego wybacz mi za to.
    Powiedz mi, moja kruszynko,
    jakże to Bogu zabrakło aniołów?
    Wiem, że dlatego stąd odeszłaś,
    ale jak, kiedy i tutaj byłaś aniołem!
    Powiedz mi, mój mały aniele,
    gdzież iść, gdzież Cię szukać…
  • Pomnik dzieci, ofiar bombardowań Federalnej Republiki Jugosławii przez NATO, w parku Taszmajdańskim w Belgradzie. Składa się z figury małej Milicy Rakić z zabawką (misiem) w rękach.
    Pomnik dzieci, ofiar bombardowań Federalnej Republiki Jugosławii przez NATO, w parku Taszmajdańskim w Belgradzie. Składa się z figury małej Milicy Rakić z zabawką (misiem) w rękach.
  • Na pomniku wygrawerowano napis w językach serbskim i angielskim: Dzieciom zabitym podczas agresji NATO w 1999 roku. Večernje novosti z czytelnikami.
    Na pomniku wygrawerowano napis w językach serbskim i angielskim: Dzieciom zabitym podczas agresji NATO w 1999 roku. Večernje novosti z czytelnikami.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ List of killed, missing and disappeared 1998-2000, Humanitarian Law Center [dostęp 2021-03-25] (ang.).
  2. ↑ a b Kosovo Crisis. The Conflict, The Washington Post [dostęp 2021-03-25] (ang.).
  3. ↑ a b c CIVILIAN DEATHS IN THE NATO AIR CAMPAIGN [online] [dostęp 2021-03-25] (ang.).
  4. ↑ a b Robert C. Hudson: Lessons from Kosovo: Cluster Bombs and Their Impact Upon Post-Conflict Reconstruction and Rehabilitation. W: Francisco Ferrándiz, Antonius C. G. M. Robben: Multidisciplinary Perspectives on Peace and Conflict Research: A View from Europe. Bilbao, Hiszpania: Universidad de Deusto, 2007, s. 235. ISBN 978-84-9830-520-3. (ang.).
  5. ↑ Vesna Peric Zimonjic, RIGHTS-YUGOSLAVIA: NATO Cluster Bombs Spray Death, Inter Press Service, 14 maja 1999 [dostęp 2021-03-25] (ang.).
  6. ↑ Heike Krieger: The Kosovo Conflict and International Law: An Analytical Documentation 1974-1999. Cambridge, Wielka Brytania: Cambridge University Press, 2001. ISBN 978-0-521-80071-6. (ang.).
  7. ↑ Norwegian People’s Aid South Eastern Europe: Yellow Killers: The Impact of Cluster Munitions in Serbia and Montenegro. Norwegian People’s Aid, 2007, s. 67. OCLC 350363422.
  8. ↑ Serbia marks bombing anniversary, BBC News, 24 marca 1999 [dostęp 2021-03-25].
  9. ↑ Srđan Atanasowski: Recycled Music for Banal Nation: The Case of Serbia 1999–2010. W: Ewa Mazierska, Georgina Gregory: Relocating Popular Music: Pop Music, Culture and Identity. Nowy Jork: Palgrave Macmillan, 2016, s. 101. ISBN 978-1-137-46338-8. (ang.).
  10. ↑ Danielle Sremac: War of Words: Washington Tackles the Yugoslav Conflict. Westport, Connecticut: Greenwood Publishing, 1999. ISBN 978-0-275-96609-6. (ang.).
  11. ↑ Elisa Satjukow: „These Days, When a Belgrader Asked, 'How are You Doing?', the Answer is, ‘I’m Waiting’: Everyday Life During the 1999 NATO Bombing. W: Roth Roth, Asker Kartarı: Crises Related to Natural Disasters, to Spaces and Places, and to Identities. Münster, Niemcy: LIT Verlag, 2017, s. 338. ISBN 978-3-643-90791-2. (ang.).
  12. ↑ Leonas Tolvaisis, Historical Memories of Kosovo Serbs in the Post-War Period and Conflicting Serbian National Narratives About Kosovo, Kowno, Litwa: Uniwersytet Witolda Wielkiego, 2013, s. 215, ISSN 1392-0588 [dostęp 2021-03-25] (ang.).
  13. ↑ a b Пашић П., Мала Милица Ракић нови српски светац, Глас јавности, 1 grudnia 2004 [dostęp 2021-03-25] (serb.).
  14. ↑ По трећи пут откривен споменик Милици Ракић, Радио телевизија Србије, 24 września 2015 [dostęp 2021-03-25] (serb.).
  15. ↑ Јелена Чалија, Спомен-чесма за вечно сећање на Милицу Ракић, Политика, 5 września 2014 [dostęp 2021-03-25] (serb.).
  16. ↑ The Military Preserves the Memory of Milica Rakić, MINISTRY OF DEFENCE REPUBLIC OF SERBIA, 29 lipca 2017 [dostęp 2021-03-25] (ang.).
  17. ↑ СНИМЉЕНА „ПЕСМА МАЛОМ АНЂЕЛУ”, Srpska televizija, 30 kwietnia 2019 [dostęp 2021-03-27] (serb.).
  18. ↑ Песма малом анђелу, Lemmymusic, 9 lutego 2019 [dostęp 2021-03-28] (serb.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Milica_Rakić&oldid=71797951”