Konwikt szlachecki w Trnawie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Konwikt szlachecki – fasada od strony ul. J.Hollého
Portal wejściowy

Konwikt szlachecki (łac. Convictus nobilium, słow. Šľachtický konvikt) – zabytkowy budynek przy ulicy Jána Hollého 10 w Trnawie na Słowacji, najbardziej reprezentacyjny obiekt starego kompleksu uniwersyteckiego w tym mieście.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Budynek w typie dużego pałacu miejskiego dała wybudować w latach 1747–1754 cesarzowa Maria Teresa z przeznaczeniem na konwikt dla studentów uniwersytetu pochodzących z rodzin szlacheckich. Powstał jako czwarty w ciągu wcześniej wybudowanych obiektów uniwersyteckich: Adalbertínum, Rubrorum i Marianum[1]. Zajął narożnik dzisiejszych ulic Jána Hollého i M. Schneidera-Trnavského[2].

Po przeniesieniu w 1777 r. uniwersytetu do Budy budynek zajmowały różne instytucje kościelne, a po II wojnie światowej był zajmowany przez wojsko. Zwrócony Kościołowi w 1990 r. mieści obecnie siedzibę Archidiecezji trnawskiej[1].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Rozległa, murowana, trójkondygnacyja, czteroskrzydłowa budowla z dziedzińcem pośrodku, wzniesiona w stylu wiedeńskiego, dojrzałego baroku, powstała według projektu nieznanego dziś autora, wywodzącego się z kręgu wiedeńskiej, dworskiej pracowni architektonicznej[3]. Elewacje frontowe wieloosiowe, dzielone są płytkimi pilastrami o głowicach w porządku kompozytowym. Kondygnacja parteru pokryta pasowym, gładkim boniowaniem, oddzielona od piętra szerokim gzymsem. Kondygnacje druga i trzecia nierozdzielone gzymsami. Nad trzecią kondygnacją belkowanie z fryzem ozdobionym płaskorzeźbionymi płycinami i wydatnym gzymsem. Otwory okienne z wąskimi opaskami, zwieńczone naczółkami o zróżnicowanych formach, w kondygnacji parteru osłonięte barokowymi kratami koszowymi. Ozdobą elewacji frontowej jest reprezentacyjny, kamienny balkon nad portalem wejściowym, podparty czterema kolumnami, z rzeźbami przedstawiającymi Fortunę i Grację[3]. Poszczególne skrzydła nakryte są dachami dwuspadowymi, w połaciach frontowych – z lukarnami.

We wnętrzach w korytarzach, na klatkach schodowych i w sali jadalnej zachowały się rokokowe stiuki[4]. Wysuniętym ku wschodowi elementem skrzydła południowego jest ośmioboczna kaplica pod wezwaniem św. Jana Ewangelisty. Zachowały się w niej cenne malowidła ścienne oraz fresk na sklepieniu przedstawiający Apokalipsę, autorstwa miejscowego malarza Vavrinca Mussingera z 1758 r.[4]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Libor Čech: Historické pamiatky. Trnava. [dostęp 2024-01-15].
  2. Mapa turystyczna. [dostęp 2024-01-16].
  3. a b Klára Ondrušová, Marta Tomovičová: Trnava. Historické pamiatky. Trnava: Mesto Trnava, 2010-11-09, s. 10.
  4. a b Portal miasta Trnava. [dostęp 2024-01-15].