Józef Stecewicz

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Józef Stecewicz herbu Leliwa (ur. 9 września 1851 w Oświeji – zm. 4 października 1924 w Warszawie) – polski inżynier kolejowy, profesor Instytutu Politechnicznego w Petersburgu, wyższy urzędnik kolei państwowych w II Rzeczypospolitej.

Życie[edytuj | edytuj kod]

Ukończył gimnazjum w Rydze (1870)[1] Studiował na politechnice w Rydze (1870-1874) a w latach 1875-1879 w Instytucie Inżynierów Komunikacji gdzie otrzymał dyplom inżyniera komunikacji (1879)[2]. Już w trakcie studiów pracował w Ministerstwie Dóbr Państwowych jako kierownik robót przy osuszaniu bagien poleskich (1877-1879), a po ich ukończeniu przy regulacji rzek w obwodzie kubańskim i okręgu batumskim (1880)[1]. Dzięki stypendium ministerstwa zapoznał się metodami nawadniania w trakcie podróży po Francji, Algierii, Hiszpanii i Anglii. Po powrocie w latach 1881-1884 pracował przy nawadnianiu stepów astrachańskich[1].

Od 1884 pracował w Ministerstwie Komunikacji, najpierw przy projektowaniu i budowie linii kolejowych Tambow—Saratow, Pokrowsk—Uralsk a potem przy eksploatacji kolei Orłowsko-Griażskiej i Liweńskiej (1884-1890)[1]. W latach 1893-1896 referent wydz. technicznego Departamentu Dróg Żelaznych w Ministerstwie Komunikacji, następnie zastępca naczelnika wydz. technicznego Centralnego Zarządu Budowy Kolei Syberyjskiej (1896) i naczelnik wydz. budowy kolei Moskwa-Windawa i Petersburg-Witebsk (1897) a następnie od 1897 zastępca inżyniera budowy tych dwóch linii kolejowych[1]. Był naczelnym inżynierem budowy sieci miejskich tramwajów elektrycznych w Petersburgu (1905-1913) i głównym inżynierem budowy zwodzonego mostu Pałacowego przez Newę (1911-1913) zaprojektowanego przez Andrzeja Pszenickiego[2]. W latach 1905-1917 członek Rady Inżynieryjnej przy ministrze komunikacji[2].

Niezależnie od zajmowanych stanowisk równolegle był wykładowcą, a od 1897 po obronieniu dysertacji doktorskiej adiunktem w Instytucie Inżynierów Komunikacji w Petersburgu. W latach 1909-1913 był profesorem petersburskiego Instytutu Politechnicznego[2]. Prowadził od 1884 rozległe badania dotyczące trwałości i parametrów torów kolejowych. Zaprojektował i wykonał specjalny przyrząd hydrauliczny do określenia naprężeń w szynach i sprężystości podkładów. Badania te zostały w 1889 nagrodzone przez ministra komunikacji[2]. W 1898 opracował nowy typ szyny, nagrodzony srebrnym medalem na wystawie w Paryżu (1900), który znalazł zastosowanie przy budowie kolei transyberyjskiej[2]. W okresie pracy dla zarządu miasta Petersburga prowadził prace dotyczące tramwajów elektrycznych oraz odkształceń, wytrzymałości i sprężystości torów[2]. Za prace techniczne i osiągnięcia naukowe został odznaczony przez Petersburską Akademię Nauk złotym medalem (1912)[2].

W 1913 przeniósł się do Warszawy, gdzie kierował przygotowaniem projektu elektryfikacji kolei okręgu warszawskiego (1914) Realizację tego przedsięwzięcia uniemożliwił wybuch pierwszej wojny światowej[1]. W l. 1914-1916 jako prywatny przedsiębiorca kierował budową dwóch dużych mostów na kolei Ołonieckiej w Karelii[1]. Wydarzenia rewolucyjne w Rosji w 1917 spowodowały opuszczenie Petersburga i wyjazd na Ukrainę. Początkowo mieszkał w majątku Olszana (pow. zwinogrodzki) kierowanym przez jego zięcia Jarosława Sakowicza, następnie przeniósł się do Kijowa[2]. Od jesieni 1917 był konsultantem technicznym Ministerstwa Komunikacji Ukraińskiej Republiki Ludowej[1]. Do kraju wraz z rodziną udało mu się przedostać w czerwcu 1918[2].

Od grudnia 1918 pracował tu w Ministerstwie Komunikacji, początkowo na stanowisku przewodniczącego komitetu ds. odbudowy kolei zniszczonych w czasie wojny, a od lutego 1919 jako szef Sekcji Budowy i Sekcji Drogowej[2]. W czerwcu 1919 został pełniącym obowiązki, a w grudniu tego roku prezesem Dyrekcji Budowy Kolei Państwowych[2]. W 1922 przeszedł na emeryturę, ale nadal był przewodniczącym komitetu nowo budujących się kolei w Ministerstwie Kolei Żelaznych[2]. W tym okresie publikował szereg artykułów o kolejnictwie w „Przeglądzie Technicznym”. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim Starym[3].

Prace Józefa Stecewicza[edytuj | edytuj kod]

  • О форме каналов и водосливов в пределах подпора, Санкт-Петербург 1886
  • Об устойчивости железнодорожного пути, Санкт-Петербург 1897
  • O warunkach urzeczywistnienia potrzebnej długości toru dróg żelaznych w Polsce („Przegląd Techniczny” t. 57: 1919),
  • Zarys budowy nowych linii kolejowych w latach 1919-1921 („Przegląd Techniczny” t. 60: 1922, odb. W. 1922),
  • Przyszły rozwój sieci kolejowej w Państwie Polskim („Przegląd Techniczny” t. 60: 1922),
  • Budowa linii Kutno-Strzałków i Kokoszki-Gdynia („Przegląd Techniczny” t. 60: 1922)
  • O rozstępie osi parowozowych i ich nacisku („Przegląd Techniczny” t. 62: 1924).

Odznaczony[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1923)[1].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie inteligenckiej, syn lekarza w Dryssie Rafała i Alicji ze Światopełk-Mirskich. Miał pięcioro rodzeństwa: brata Szymona i cztery siostry Alinę, Anielę, Ludwikę, i Marię. Od 1882 mąż Adeli z Klott von Heidenfeld (1855-1933). Mieli czworo dzieci: syna Władysława (1888-ok. 1910) i trzy córki Jadwigę (1883-1976) żonę Jarosława Sakowicza, Helenę (1885-1961) żonę Jana Girtlera i Adelę (1891-1992) żonę Stanisława Gawińskiego[2][3][4][5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i Bolesław Chwaściński, Stecewicz Józef (1851-1924), Słownik biograficzny techników polskich. Z. 8 , red. nacz. Zbigniew Skoczyński, Warszawa 1997, s. 113-114
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Janina Leskiewiczowa, Stecewicz Józef (1851-1924), Polski Słownik Biograficzny, t. 43, Warszawa-Kraków 2004-2005, s. 59-60
  3. ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: JÓZEF STECEWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2023-07-17].
  4. ↑ Stecewiczowie, Materiały do Polskiego Słownika Biograficzno-Genealogicznego, Genealogia Polska 1 Polish Genealogy [dostęp 17.07.2023]
  5. ↑ Józef Stecewicz h. Leliwa, M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 17.07.2023]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Józef_Stecewicz&oldid=72386319”