Hufnica

Hufnica (czes. houfnice) – niewielkie, lekkie działo polowe o krótkiej lufie, używane w XV-XVI wieku do wsparcia bezpośredniego.

Jego wynalezienie przypisuje się czeskim husytom, którzy lekką artylerię szeroko i skutecznie stosowali w swym szyku taborowym. Nazwa łączy się z przeznaczeniem działa używanego przede wszystkim do ostrzeliwania zgrupowań (tj. hufców – czes. houf) nieprzyjacielskiej jazdy i piechoty^[1]. Lżejsze hufnice zwano harcownicami – przeznaczone były one dla straży przedniej i do wstępnej wymiany ognia przed bitwą; cięższe hufnice właściwe służyły w trakcie walki do obrony zamkniętego taboru^[2].

Kute z żelaza lufy^[3] zwykle osadzano na dwukołowej lawecie wyposażonej w łukowy mechanizm do regulowania kąta ich podniesienia. Komora prochowa hufnicy miała średnicę mniejszą od przewodu lufy, którego kaliber wynosił ok. 200 mm, przy długości lufy ok. 800 milimetrów. Z dział tych strzelano kamiennymi kulami 12-25-funtowymi bądź prymitywnymi kartaczami kamiennymi.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Wysuwane jako prawdopodobne wyjaśnienie tej nazwy, wynikającej jakoby z faktu, że działo takie z reguły przypadało na jeden hufiec (oddział) – wydaje się mało przekonujące i nie znajduje konkretnego poparcia w źródłach.
↑ Encyklopedia wojskowa (red. O. Laskowski), dz. cyt. w bibliografii.
↑ Mogły być one wykonywane nawet przez doświadczonego kowala, co miało istotny wpływ na popularność i rozpowszechnienie tej broni podczas wojen husyckich (Encyklopedia wojskowa (red. O. Laskowski), dz. cyt.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Encyklopedia wojskowa. Warszawa: Bellona – Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, t. I (A-M), s. 353
Encyklopedia wojskowa (red. O. Laskowski). Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej – Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1933, t. III, s. 458
Mała encyklopedia wojskowa. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1967 (wydanie I), t. I, s. 533
Włodzimierz Kwaśniewicz: 1000 słów o dawnej broni palnej. Warszawa: Wyd. MON, 1987, s. 66
Lampel/Mahrhold: Leksykon broni od A do Ż. Warszawa: Muza, 2000, s. 127

[1] Wysuwane jako prawdopodobne wyjaśnienie tej nazwy, wynikającej jakoby z faktu, że działo takie z reguły przypadało na jeden hufiec (oddział) – wydaje się mało przekonujące i nie znajduje konkretnego poparcia w źródłach.

[2] Encyklopedia wojskowa (red. O. Laskowski), dz. cyt. w bibliografii.

[3] Mogły być one wykonywane nawet przez doświadczonego kowala, co miało istotny wpływ na popularność i rozpowszechnienie tej broni podczas wojen husyckich (Encyklopedia wojskowa (red. O. Laskowski), dz. cyt.).

[1]

[2]

[3]