Fiachna II Lurgan

Fiachna II Lurgan („Noga”) lub Fiachna II mac Báetáin (zm. 626 r.) – król Dál nAraidi z ludu Cruithni oraz Ulaidu (Ulsteru) od 588 r. do swej śmierci, syn Báetána, Eochaida mac Condlai (zm. 553 r.), króla Dál nAraidi i Ulaidu.

Królestwo Dál nAraidi było faktycznie federacją plemion Cruithni, współzawodniczących ze sobą o zwierzchnictwo nad nim. Natomiast królowie Dál nAraidi i Dál Fiatach walczyli między sobą o zwierzchnictwo nad Ulaidem. Fiachna, jako król całego Ulsteru, postanowił przywrócić prawo do zwierzchnictwa nad Dalriadą. Nawiązując do swego poprzednika, Báetána mac Cairil, prowadził kampanię wojenną w Szkocji.

Zachowane listy prímscéla wymieniają wiersz o tytule Sluagad Fiachna meic Báítáin co Dún nGuaire i Saxanaib („Szturm Fiachny mac Báetáin na Dún Guaire (Bamburgh?) w królestwie Saksończyków”). Tekst ten sugeruje, że był osobą znaczącą w tych czasach. Zapewne opisywał szerzej wydarzenie lakonicznie podane w Rocznikach Ulsteru pod 623 r. („oblężenie Ráth Guali”). Źródła odnoszą do zorganizowanej ekspedycji przeciw twierdzy królów Northumbrii w Bamburgh Castle (irl. Dún Guaire). Nie wiadomo natomiast jaki był wynik tejże wyprawy.

Saga z VIII w., Compert Mongáin, opowiada czyny na wpół legendarnego syna Mongána. Żona Fiachny została poczęta przez boga morza, Manannána mac Lir, podczas gdy mąż w tym czasie prowadził kampanię przeciw Áedánowi mac Gabráin z Dál Riaty. Mongán zginął w bitwie przeciw Brytom z królestwa Strathclyde.

W 626 r. Fiachna II mac Báetáin poległ w bitwie pod Leithet Midind. Został pokonany przez Fiachnę mac Demmáin z Dál Fiatach, który zajął po nim tron Ulaidu. Jego synami byli:

• Mongán (zm. 620 r.), mąż Dublachy, córki wroga ojca, Fiachny mac Demmáin, z którą miał dwóch synów, Colcu i Conalla.
• Skandal Sciathlethan, ojciec Congala Cláena (Cáecha), króla Dál nAraidi i Ulaidu
• Cathussach (Cathassach) I mac Lurggéne (zm. 668 r.), król Dál nAraidi
• Eochaid III Iarlaithe, zm. 666 r.), król Dál nAraidi

Bibliografia

• Byrne F. J., Irish Kings and High-Kings Four Courts Press, Second edition (Repr.), Dublin 2004, s. 106-112, 259, 277, 287, ISBN 1-85182-552-5.
• Meyer K. (ed.), The Laud Synchronism, „Zeitschrift für celtische Philologie” 9 (1913), s. 484.
• Ó Cróinín D., Irlandia średniowieczna (400-1200), przekł. i red. J. Szaciłło, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2010, s. 82-83, ISBN 978-83-235-0638-6.
• The Chronicle of Ireland, transl. with an introduction and notes T. M. Charles-Edwards, Vol. 1, Liverpool University Press 2006, s. 106, 113, 116, ISBN 978-0-85323-959-8.