Czesław Gerula

Czesław Gerula

Witeź

major
Data i miejsce urodzenia	20 marca 1908 Tarnobrzeg
Data i miejsce śmierci	3 lipca 2003 Warszawa
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Armia Krajowa
Jednostki	3 Pułk Szwoleżerów batalion AK Okręgu Grójec
Stanowiska	lekarz medycyny
Główne wojny i bitwy	kampania wrześniowa bitwa pod Kockiem II wojna światowa
Odznaczenia

Czesław Jan Ludwik Gerula (ur. 20 marca 1908 w Tarnobrzegu, zm. 3 lipca 2003 w Warszawie) – major Wojska Polskiego, lekarz medycyny.

Życiorys

Dzieciństwo i edukacja

Syn Ludwika Geruli, pochodzącego z okolic Dynowa galicyjskiego urzędnika skarbowego, komendanta komory celnej w Sandomierzu i Franciszki Strugały z Dzikowa, której przodkowie byli od lat związani z pracą w dobrach Tarnowskich. Najstarszy z sześciorga rodzeństwa. Harcerz, w latach 1925–1927 pełni funkcję drużynowego drużyny harcerskiej im. Henryka Dąbrowskiego w Tarnobrzegu. Studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1934 r. uzyskuje dyplom lekarza. Pierwszy lekarski staż odbywa w Szpitalu Powiatowym w Tarnobrzegu.

Wojsko Polskie

W latach 1933–1934 odbywa przeszkolenie wojskowe w Szkole Podchorążych Rezerwy Sanitarnych w Warszawie uzyskując stopień sierżanta podchorążego, dalszą część służby wojskowej odbywa w Dęblinie w 15 pułku piechoty w charakterze młodszego lekarza pułku. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 i 25. lokatą w korpusie oficerów rezerwy sanitarnych. Z dniem 19 maja 1936 został przemianowany na oficera zawodowego w stopniu podporucznika ze starszeństwem z dniem 1 maja 1935 i 9. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych oraz przydzielony do 14 pułku ułanów jazłowieckich we Lwowie, a następnie odkomenderowany do 40 pułku piechoty w tym samym garnizonie. Jest młodszym lekarzem pułkowym, pracuje w 6 Szpitalu Okręgowym oraz w cywilnej służbie zdrowia, między innymi jako lekarz zakładowy w fabryce wódek Baczewskiego. W grudniu 1936 r. dostał rozkaz przeniesienia do 3 pułku szwoleżerów mazowieckich w Suwałkach. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 i 37. lokatą w korpusie oficerów zdrowia, grupa lekarzy.

II wojna światowa

1 września wyrusza jako lekarz pułkowy na szlak wojenny Suwalskiej Brygady Kawalerii. W nocy z 12 na 13 września bierze udział w bitwie pod Olszewem, największej bitwie 3 pułku szwoleżerów w kampanii wrześniowej. Po tej bitwie dowódca pułku pułkownik Edward Milewski wystąpił o odznaczenie go Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. „Por. lek. Gerula Czesław w bitwie pod Olszewem pomimo morderczego ognia ewakuuje większość rannych, przy czym osobiście chodzi po opłotkach i zakamarkach, wyszukując rannych”. Po zgrupowaniu w Białowieży pułk w ramach Dywizji Kawalerii „Zaza” gen. Podhorskiego kieruje się na południe, gdzie bierze udział w ostatnich bitwach kampanii wrześniowej Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” generała Kleeberga pod Kockiem i Wolą Gułowską.

Po kapitulacji zostaje osadzony w obozie przejściowym w Kielcach. Mimo że jest oficerem zawodowym, udaje mu się uniknąć niewoli. W kwietniu 1940 r. bierze ślub w kościele św. Zbawiciela w Warszawie z Krystyną Zofią Muszyńską, rodowitą warszawianką, którą poznał jeszcze w Suwałkach. Razem przenoszą się do Góry Kalwarii. Wstępuje do Armii Krajowej – nosi pseudonim „Witeź”. Pełni funkcję lekarza w batalionie AK Okręgu Grójec.

Okres powojenny

Po wyzwoleniu udaje się na Śląsk, mieszka i pracuje w Stolarzowicach, a potem w Zabrzu. Ukrywa przeszłość przedwojennego oficera zawodowego i żołnierza AK. Przenosi się do Skoczowa, gdzie mieszka przez kolejnych 18 lat. Pełni wiele funkcji społecznych, kieruje Przychodnią Rejonową i Przeciwgruźliczą, robi specjalizację z radiologii. Jest lekarzem sądowym powiatu cieszyńskiego i rzecznikiem dobra służby zdrowia w Katowicach. W 1968 r. przenosi się do Warszawy, pracuje w Szpitalu i Sanatorium Przeciwgruźliczym w Otwocku oraz Państwowym Domu Pomocy Społecznej w Górze Kalwarii. Kończy pracę jako lekarz w wieku 82 lat. Angażuje się jako organizator pułkowych uroczystości i współpracuje przy tworzeniu Szwadronu Honorowego 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich. 25 października 1995 roku zostaje awansowany na stopień kapitana, a 27 października 2000 roku na stopień majora.

Zmarł w Warszawie 3 lipca 2003, został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.

Rodzina

Jego żoną była Krystyna Zofia Muszyńska (1918–2006). Mieli 2 synów. Jednym z jego braci był Stanisław Gerula (1914–1979), członek Białych Kurierów, bramkarz Wisły Kraków, Junaka Drohobycz, 2 Korpusu i klubów angielskich.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 12445
• Krzyż Walecznych
• Krzyż Kampanii Wrześniowej
• Krzyż Partyzancki
• Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939"
• Medal za Warszawę 1939–1945
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
• Medal 40-lecia Polski Ludowej
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”

Bibliografia

• Adam F. Baran: Tarnobrzeskie zeszyty historyczne Nr 5. Tarnobrzeg: Wydawnictwo Samorządowe w Tarnobrzegu, 1993.
• Adam F. Baran: Z dziejów harcerstwa tarnobrzeskiego. Tarnobrzeg: Wydano Nakładem Autora, 1995.
• Tadeusz Zych: Tarnobrzeskie rody. Tarnobrzeg: Neiko Print & Publishing, 2012. ISBN 978-83-62592-49-4.
• Krzysztof Skłodowski: 3. Pułk Szwoleżerów Mazowieckich im. płk. Jana Kozietulskiego 1920-1939. Suwałki: Muzeum Okręgowe w Suwałkach, 2004. ISBN 83-914134-4-6.
• Adam Dobroński: Olszewo, Wrzesień 1939 r. utrwalenie historycznej pamięci. Brańsk: Urząd Gminy Brańsk, 2016. ISBN 978-83935136-6-6.
• Czesław Liszewski: W marszu i w walce. Białystok: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1990.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
• Bogusław Szwedo: Wpisani w historię miasta : Tarnobrzeski Słownik Biograficzny. T. 1. Tarnobrzeg: Wydawnictwo ARMORYKA, 2013. ISBN 978-83-7950-071-0.