Cerkiew św. Nikandra w Lebeniszkach

Cerkiew św. Nikandra
*Lebeniškių Šv. kankinio Nikandro cerkvė*
	cerkiew parafialna
Państwo	Litwa
Miejscowość	Lebeniszki
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Parafia	św. Nikandra w Lebeniszkach
Wezwanie	św. Nikandra Męczennika
Wspomnienie liturgiczne	15/28 marca
Historia
Data zakończenia budowy	1909
Data poświęcenia	18 października 1909
Aktualne przeznaczenie	czynna świątynia prawosławna
Dane świątyni
Architekt	A. Szpakowski
Świątynia; • materiał bud.	; • drewno
Wieża kościelna; • liczba wież	; 1
Kopuła; • liczba kopuł	; 2
	Położenie na mapie Litwy Lebeniszki, cerkiew
	55°55′36,4″N 24°39′06,4″E/55,926778 24,651778
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew św. Nikandra – parafialna cerkiew prawosławna w Lebeniszkach.

Wieś Lebeniszki powstała w czasie akcji zasiedlania ziem litewskich przez chłopów rosyjskich w ramach reformy rolnych Stołypina. Ze względu na znaczną odległość od najbliższej cerkwi prawosławnej mieszkańcy wsi zwrócili się do arcybiskupa wileńskiego i litewskiego Nikandra (Mołczanowa) z prośbą o erygowanie nowej parafii. Przeprowadzili również zbiórkę pieniędzy na budowę wolno stojącej świątyni. W lutym 1909 rozpoczęły się prace budowlane pod kierunkiem eparchialnego architekta A. Szpakowskiego, który wcześniej pracował m.in. przy przebudowie monasteru Świętego Ducha w Wilnie. Drewniana cerkiew została poświęcona 18 października 1909. Na prośbę przyszłych parafian patronem świątyni został św. biskup i męczennik Nikander.

Regularne nabożeństwa odbywały się w cerkwi do 1914. Po wybuchu I wojny światowej kapłani służący w parafiach prawosławnych na ziemiach litewskich w większości ewakuowali się w głąb Rosji. Dopiero od 1924 do świątyni zaczęli przyjeżdżać kapłani z Poniewieża, Rakiszek lub Birż. Po wcieleniu Litwy do ZSRR cerkiew została zarejestrowana jako czynna świątynia parafialna w 1947. Po 1948 przeniesiono do niej ikonostas i zestaw ikon z cerkwi św. Michała Archanioła w Birżach, zlikwidowanej przez władze stalinowskie. Większość z nich została jednak skradziona w czasie kilku włamań do świątyni.

W latach 80. XX wieku dokonano częściowego remontu cerkwi z wymianą dachu. W tym okresie nabożeństwa odbywały się w niej już tylko w święto patrona świątyni oraz na życzenie, ze względu na wyjazd niemal wszystkich osób wyznania prawosławnego ze wsi.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

G. Szlewis, Православные храмы Литвы, Свято-Духов Монастыр, Vilnius 2006, ISBN 9986-559-62-6