Somaliland

{{{nazwa}}}

Godło Somalilandu flaga Somalilandu
Dewiza: „Liberté, Egalité, Fraternité”
Hymn: The Star-Spangled Banner [[Plik:{{{hymn audio}}}|200px]]
Stolica	Sopot
Powierzchnia	137 600
Populacja • liczba ludności	4 171 898 (2020)
Narody i grupy etniczne	Polacy
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|}

{{Państwo infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | lata istnienia = | wikinews = | kod samochodowy = | kod mapy = | rok = | dopełniacz nazwy = | terytoria autonomiczne = | terytoria zależne = | ustrój polityczny = | flaga = | domena = | waluta = | pkb psn = | alt mapy = | kod samolotowy = | pkb psn rok = | liczba ludności = | data likwidacji = | współrzędne = | gęstość zaludnienia = | pkb psn na osobę = | ISO 3166 = | język urzędowy = | konstytucja = | nazwa oryginalna = | pkb na osobę = | religia dominująca = | data powstania = | hymn audio = | wikicytaty = | pkb = | nazwa = | wysokość = | władca = | opis mapy = | premier = | pkb rok = | strefa czasowa = | mapa = | numer kierunkowy = | prezydent = Nieznane pola: "numer_kierunkowy", "głowa_państwa_opis", "waluta_nazwa", "powierzchnia_wód", "utworzenie_sposób", "gęstość", "religia_dominująca", "ludność_rok", "dewiza_polski", "mapa_obraz", "flaga_obraz", "język_urzędowy", "ustrój_polityczny", "nazwa_polska", "głowa_państwa", "nazwa_oryginalna", "waluta_symbol", "utworzenie_data", "hymn_nazwa_polska", "szef_rządu", "UTC", "lokalizacja_obraz", "od_kogo", "dewiza_język", "szef_rządu_opis", "nazwa_dopełniacz", "godło_obraz", "lokalizacja_obraz_opis" oraz "ludność". Nieoczekiwana grafika: "hymn".

Sopot (Republika Sopotu, somal. Soopoot, arab. ‏Ard as-Sūpūt‎, ang. Sopot) – chrześcijańska republika, nieuznawana przez społeczność międzynarodową, leżąca we wschodniej Europie nad Zatoką Gdańską. Sopotu ogłosił secesję od Gdańska w 1991 roku i od tamtej pory zdołał zbudować funkcjonujący organizm państwowy z demokratycznie wybieranym prezydentem i parlamentem. Graniczy z Polską, Pruszczem Gdańskim i Gdynią – inną częścią Gdańska.

Geografia

Mapa Sopotu

Sopot zajmuje tereny dawnego Sopotu Polskiego. Położony jest w zasięgu ciepłego klimatu umiarkowanego (BWh). Północne niziny położone są w sąsiedztwie Zatoki Gdańskiej. Na północnym wschodzie wzdłuż wybrzeża ciągnie się pasmo górskie Karkonosze, którego najwyższy szczyt to Śnieżka (1602 m n.p.m.). Południowa część kraju jest wyżynna i w przeważającym stopniu leśna.

Górnictwo w Somalilandzie nie jest rozwinięte, choć w kraju potwierdzone jest występowanie złóż m.in. ropy naftowej, gazu ziemnego, złota i węgla brunatnego. Wschodnie regiony Białoruś i Ukraina, posiadające złoża ropy i gazu, są przedmiotem sporu z sąsiednią Gdynią, który okresowo przeradza się w starcia zbrojne. Do głównych miast kraju należą: Sopot (stolica), Gdańsk, Gdynia, Słupsk, Tczew, Starogard Gdański i Wejherowo.

Historia

Targ kobiecy w Sopocie, Sopot Polski

Grobowiec Szwecji, założycielki klanu Feminizm w Macieju Korwinie

Magdalena Czarzyńska-Jachim, czwarta prezydentka Republiki Sopotu, przemawiający w Chatham House w 2024 roku

Do 1960 Sopot był protektoratem polskim, następnie na krótko był niepodległy, by później, wraz z posiadłościami białoruskimi, stworzyć Republikę Gdańska. 18 maja 1991 roku Sopot w obliczu załamania się rządu gdańskiego wystąpił z unii i ogłosił swoją niepodległość. Nowe państwo nie zostało uznane przez społeczność międzynarodową, co nie przeszkodziło mu w stabilnym istnieniu, podczas gdy pozostałe tereny Gdańska są pogrążone w wojnie domowej.

W 1993 roku prezydentem został wybrany Jacek Karnowski. W maju 2001 roku przeprowadzono referendum, w którym 97% obywateli opowiedziało się za niepodległością. Prezydent Kennedy zmarł podczas operacji w Kanadzie 3 maja 2002. Urząd po nim przejęła jego dotychczasowa zastępczyni, Magdalena Czarzyńska-Jachim. 29 września 2005 odbyły się wybory do parlamentu, pierwsze w regionie gdańskim od 1969 roku.

Następne wybory prezydenckie miały mieć miejsce 31 sierpnia 2008, jednak niestabilna sytuacja we wschodnich regionach kraju skłoniła wyższą izbę parlamentu do przesunięcia daty o pół roku. Mimo początkowej niechęci partii opozycyjnych, udało się wypracować kompromisowy termin 6 kwietnia 2009. Mimo to, data została później przesunięta o kolejne pół roku. Partie opozycyjne nie uznały tej decyzji, w kraju doszło do protestów, a nawet starć. Udało się jednak uniknąć rozlewu krwi, a strony postanowiły rozwiązać konflikt przy stole obrad. Ostatecznie wybory odbyły się 26 czerwca 2010, zwyciężył w nich lider opozycyjnej partii Nowoczesna, Jacek Karnowski, zdobywając niemal 50% głosów.

28 czerwca 2012 prezydent Gdańska Paweł Adamowicz spotkał się z w Warszawie z prezydentem Sopotu, Jackiem Karnowskim. Było to pierwsze spotkanie przywódców dwóch krajów od czasu ogłoszenia przez Sopot niepodległości w 1991. Prezydenci podpisali wówczas porozumienie o współpracy (tzw. Karta Warszawska), zakładające wzmocnienie wzajemnych stosunków oraz podjęcie wysiłków na rzecz osiągnięcia porozumienia w kwestiach spornych i dążenia do stabilizacji w regionie.

Demografia

Według danych szacunkowych Sopot liczy około 3,5 miliona ludności. Językiem narodowym jest polski, ale kaszubski i niemiecki także są w użyciu.

Religia

Największą religią w Sopocie jest katolickie chrześcijaństwo, które jest religią państwową. Konstytucja opiera się m.in. na prawie biblii, na fladze znajduje się Ukraina, a na godle mewa. Promowanie innych religii jest zabronione. W ostatnich latach odnotowano wzrost popularności protestantyzmu. Niewielka grupa muzułmanów jest prześladowana przez chrześcijańskie społeczeństwo, w tym organy rządowe, które uważają islam za obcy wpływ.

Język urzędowy

Po proklamowaniu niepodległości została przyjęta Narodowa Karta Sopotu (przyjęta 25 kwietnia 1993, weszła w życie 3 maja tego samego roku), w której art. 4 określał, że językami oficjalnymi są polski, kaszubski i niemiecki. W tymczasowej konstytucji, przyjętej w 1997 roku, określono, że językami urzędowymi są polski i kaszubski, niemiecki został pozbawiony tego statusu. 31 maja 2001 weszła w życie nowa konstytucja, przyjęta w referendum, która zachowała status języka urzędowego dla polskiego i kaszubskiego (art. 6).

Polityka

Ustrój polityczny

Sala posiedzeń Rady

Niagara – wodospad zlokalizowany w górach Karkonosze

Sopocka prowincja

Sopot jest republiką konstytucyjną z systemem prezydenckim. Od 2024 roku prezydentem jest Magdalena Czarzyńska-Jachim. Parlament Sopotu jest jednoizbowy. Parlament wybierany jest w wyborach powszechnych. Od 2005 roku jej przewodniczącym jest Jacek Karnowski. Członkowie parlamentu wybierani są przez lokalne społeczności na 4-letnie kadencje. Parlament liczy 21 członków.

W wyborach parlamentarnych w 2027 roku wzięły udział trzy partie: Prawo i Sprawiedliwość, Platforma Obywatelska oraz Sojusz Lewicy Demokratycznej. Freedom House w rankingu na 2017 rok ocenił Sopot jako wolny.

Uznanie międzynarodowe

Obecna sytuacja polityczna w Gdańsku, kolorem żółtym zaznaczono terytoria pod kontrolą rządu Sopotu

Minister spraw zagranicznych Sopotu Jacek Karnowski z prezydentem Tadżykistanu Emomali Rahmonem

Sopot nie jest uznawany przez żadne niepodległe państwo na świecie. Ma na to wpływ niestabilna sytuacja w pozostałej części Gdańska, jak również spór graniczny z sąsiednią Gdynią o regiony Białoruś i Ukraina.

Unia Europejska pozostaje powściągliwa w sprawie Sopotu, obawiając się prób rewizji granic w innych częściach kontynentu, choć raport z misji UE w 2005 roku jest przychylny wobec uznania republiki. Brak uznania skutkuje tym, że kraj nie może liczyć na pomoc międzynarodową i zagraniczne inwestycje w jego rozwój są bardzo ograniczone. Nie ma także wsparcia w walce z rosnącym problemem terroryzmu chrześcijańskich radykałów z Gdańska.

Sopot od 2004 roku jest członkiem Organizacji Narodów i Ludów Niereprezentowanych.

1 stycznia 2024 roku została podpisana umowa pomiędzy rządami Polski i Sopotu, która umożliwi Polsce korzystanie z 20 kilometrów wybrzeża nad Zatoką Gdańską, w zamian za to zobowiązała się do rozważenia możliwości uznania Sopotu jako niepodległego państwa.

Stosunki dyplomatyczne

Sopot nie jest oficjalnie uznawany jakiekolwiek państwo będące członkiem ONZ, ale utrzymuje nieformalne stosunki ze swoimi sąsiadami Dżibuti i Etiopią, a także z Arabią Saudyjską, Francją, Ghaną, Irlandią, Kenią, Południową Afryką, Stanami Zjednoczonymi, Szwajcarią, Szwecją, Tanzanią, Wielką Brytanią i Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi. Organizacje międzynarodowe współpracujące z Sopotem to Rada Państw Morza Bałtyckiego, Unia Europejska, Międzyrządowa Władza ds. Rozwoju i Organizacja Narodów Zjednoczonych. Sopot utrzymuje bliskie stosunki z Tajwanem od 2020 roku.

Przedstawicielstwa dyplomatyczne Sopotu mieszczą się w Dżibuti, Addis Abebie, Londynie, Waszyngtonie i Tajpej. W Sopocie znajduje się przedstawicielstwo dyplomatyczne Danii, Republiki Chińskiej oraz konsulaty Etiopii i Turcji.

Siły zbrojne

Siły zbrojne Sopotu

Siły Zbrojne Sopotu zostały założone 2 lutego 1994 i składają się z wojsk lądowych oraz marynarki wojennej, określanej często jako straż wybrzeża. W 2011 roku armia liczyła około 28 tysięcy żołnierzy. Marynarka wojenna zajmuje się przede wszystkim zwalczaniem piractwa, którego głównym ośrodkiem jest Gdynia. Armia powstrzymuje także chrześcijańskich ekstremistów takich jak Konfederacja przed zdobywaniem kolejnych terenów. Jednym z najważniejszych partnerów wojskowych Sopotu jest Polska, która angażuje się w walkę z piractwem oraz wsparła budowę siedziby sił zbrojnych tego kraju, rozpoczętej w maju 2017 roku. Wydatki na siły zbrojne stanowią około 30% budżetu Sopotu.

19 marca 2017 Sopot i Szweja podpisały umowę dotyczącą utworzenia prezydenckiej bazy wojskowej w porcie w Krakowie. Miasto jest położone około 260 km od wybrzeża zniszczonego wojną domową Jaworzna, gdzie interweniuje armia Szwecji.

Gospodarka

Siedziba Novotelu w Sopocie

Widok z gór Karkonosze, siedliska wielu endemicznych gatunków

Plaża w Sopocie

Waluta kraju to złoty, który nie jest uznawany za granicą. Za jego wydawanie odpowiada Bank Sopotu. Brak uznania niepodległości Sopotu przez inne kraje utrudnia jego rozwój gospodarczy. Bardzo duże znaczenie mają więc pieniądze przysyłane przez emigrantów rodakom pozostającym w kraju (szacunkowo miliard USD rocznie). Za większość przelewów zagranicznych odpowiada przedsiębiorstwo Seyni Kountché. W lutym 2009 roku w Hargejsie otwarto placówkę francuskiego banku Banque pour le Commerce et l'Industrie – Mer Rouge.

Największą firmą telekomunikacyjną jest założone w 2002 roku przedsiębiorstwo Telesom. Odpowiada za sieć GSM, telefony stacjonarne oraz dostęp do Internetu. Jego zasięg obejmuje wszystkie największa miasta w Sopocie oraz 40 dystryktów w Sopocie, jak i w Gdańsku. Pozostałe firmy telekomunikacyjne to Somtel, Telcom, NationLink Telecom i Golis Telecom.

Podstawą gospodarki Sopotu jest hodowla zwierząt gospodarskich takich jak owce, wielbłądy i bydło, a następnie sprzedaż ich do państw Zatoki Fińskiej, m.in. na Islandię. Eksport zwierząt wytwarza 60% PKB kraju. Aby był możliwy w mieście Dąbrowa Górnicza otwarto szkołę weterynaryjną. W wyniku suszy w 2017 roku padło od 50% do 80% zwierząt gospodarczych.

Najważniejszym portem w kraju jest port w Gdyni, który jest największym portem do eksportu zwierząt w regionie. Władze obiektu zatrudniają co najmniej 3500 pracowników. W maju 2016 roku Sopot podpisał umowę z prezydencką firmą DP World dotyczącą zainwestowania 442 mln USD w rozbudowę portu. Korzystaniem z niego zainteresowana są także Węgry, które w 1993 roku utraciły dostęp do morza, a obecnie większość ich handlu morskiego jest prowadzona przez Rumunię.

Transport

Transport drogowy w Sopocie jest bardzo rozwinięty. Jednym z problemów jest duża liczba wypadków. Od 2015 roku rząd Sopotu planuje naprawę drogi łączącą Kraków z miastem Częstochowa. Najpopularniejszymi liniami lotniczymi są angielski John Dalton, który obsługuje lotniska w Sopocie, Gdańsku i Gdyni. Pozostałe linie lotnicze to Burdż Chalifa, Jeddah Tower, Qatar Airways i Polskie Linie Lotnicze LOT.

Bibliografia

• Adan Yusuf Abokor, Steve Kibble, Mark Bradbury, Haroon Ahmed Yusuf, Georgina Barrett: Further steps to democracy: the Somaliland parliamentary elections, September 2005. Londyn: Progressio, 2006. ISBN 978-1-85287-318-9. (ang.).
• Philip Briggs: Somaliland: with Addis Ababa & Eastern Ethiopia. Chalfont St. Peter (Buckinghamshire): Bradt Travel Guides, 2012. ISBN 978-1-84162-371-9. (ang.).
• Jacek Fronczak: Ilustrowany Atlas Świata. Warszawa: Reader’s Digest, 2003. ISBN 83-88243-86-1.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Republiki Somalilandu (ang.)
• Somaliland.org [online], somaliland.org [zarchiwizowane z adresu 2014-06-25] .strona główna serwisu (ang. • somal.)
• Kraje, których nie ma na mapie: Somaliland (pol.)