Jim Crow
.jpg)
Jim Crow – postać fikcyjna stworzona przez amerykańskiego artystę Thomasa D. Rice’a (1808–1860), będąca stereotypowym przedstawieniem Afroamerykanów i ich kultury. Rice oparł tę postać na ludowym tricksterze imieniem Jim Crow, który od dawna był popularny wśród czarnych niewolników[1]. Rice zaadaptował i spopularyzował także tradycyjną piosenkę amerykańskich niewolników zatytułowaną Jump Jim Crow (1828)[2].
Pochodzenie[edytuj | edytuj kod]
Rzeczywiste pochodzenie postaci Jima Crowa jest niejasne. Jedna z historii głosi, że jest to imitacja czarnego niewolnika, którego Rice widział podczas swoich podróży po południowych Stanach Zjednoczonych, a którego właścicielem był niejaki pan Crow[3]. Kilka źródeł opisuje spotkanie Rice’a ze starszym czarnym stajennym pracującym w jednym z miast nad rzeką, gdzie Rice występował. Według niektórych relacji mężczyzna miał krzywą nogę i zdeformowane ramię. Śpiewał o Jimie Crowie i akcentował każdą zwrotkę niewielkim podskokiem. Według Edmona S. Connera, aktora, który współpracował z Rice’em na początku jego kariery, do rzekomego spotkania doszło w Louisville w stanie Kentucky. Conner i Rice byli zaangażowani przez sezon letni w teatrze miejskim, który z tyłu wychodził na stajnię. Stary i zdeformowany niewolnik pracujący na podwórzu stajni często wykonywał piosenkę i taniec, które zaimprowizował dla własnej rozrywki. Aktorzy go widzieli, a Rice przyglądał mu się uważnie i napisał kilka zwrotek, zmienił nieco klimat oraz znacznie przyspieszył tempo tańca, co zaprezentował w minstrelowym show, ku uciesze widowni. Według Connera stajnia była własnością białego mężczyzny o nazwisku Crow, które przyjął stary niewolnik[4].
Bardziej prawdopodobnym wyjaśnieniem pochodzenia tej postaci jest to, że Rice przez wiele lat obserwował i wchłaniał tradycyjne afroamerykańskie pieśni i tańce. Dorastał w zintegrowanej rasowo dzielnicy Manhattanu, a później podróżował po południowych stanach niewolniczych. Według wspomnień Isaaca Odella, który w wywiadzie udzielonym w 1907 roku opisał rozwój gatunku, Rice pojawił się na scenie w Louisville w latach trzydziestych XIX wieku i tam nauczył się naśladować lokalną czarną mowę. Śpiewał piosenkę I Turn About and Wheel About i każdego wieczoru komponował do niej nowe wersety, nawiązujące do utworu[5].
Dziedzictwo[edytuj | edytuj kod]
Jim Crow tradycyjnie ubierał się w łachmany, nosił zniszczoną czapkę i podarte spodnie. Rice nałożył na twarz i dłonie czarny makijaż zwany blackface stworzony ze spalonego korka i wcielał się w bardzo zwinnego i dowcipnego Afroamerykanina[6].
Postać Jima Crowa grana przez Rice’a spopularyzowała postrzeganie Afroamerykanów jako leniwych, niegodnych zaufania, głupich i niezasługujących na integrację z resztą amerykańskiego społeczeństwa[6]. Do końca XIX wieku termin „Jim Crow” był używany jako obraźliwy wobec czarnoskórych, na długo przed tym, zanim zaczęto go wiązać z rasistowskimi prawami Jima Crowa, obowiązującymi w Stanach Zjednoczonych do 1965 roku[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W.T. Lhamon: Jump Jim Crow: Lost Plays, Lyrics, and Street Prose of the First Atlantic Popular Culture. Harvard University Press, 2003, s. 7. ISBN 978-0-674-01062-8.
- ↑ Blackface! History of Minstrel Shows. Blackface.com. [dostęp 2024-05-12]. (ang.).
- ↑ Origin of the term „Jim Crow”. University of Illinois at Chicago. [dostęp 2024-05-12]. (ang.).
- ↑ An Old Actor’s Memories: what Mr. Edmon S. Conner recalls about his career. The New York Times. [dostęp 2024-05-12]. (ang.).
- ↑ Last of the Old Minstrels. Newspapers.com. [dostęp 2024-05-12]. (ang.).
- ↑ a b Who Was Jim Crow?. Jim Crow Museum. [dostęp 2024-05-12]. (ang.).
- ↑ Comer Vann Woodward, William S. McFeely: The Strange Career of Jim Crow. Oxford University Press, 2002, s. 7. ISBN 978-0-19-514690-5.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Piosenka Jump Jim Crow w serwisie YouTube (ang.)