Amor i Psyche (obraz Antoona van Dycka)
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
1639–1640 |
| Medium | |
| Wymiary |
199,5 × 192 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Amor i Psyche (niderl. Amor wekt Psyche uit haar doodsslaap) – obraz flamandzkiego malarza późnego baroku Antoona van Dycka, znajdujący się w królewskiej kolekcji w Pałacu Kensington w Londynie (nr inw. RCIN 405571)[1].
Obraz został namalowany na zlecenie króla Anglii Karola I[1].
Geneza[edytuj | edytuj kod]
Opowieść o miłości Kupidyna do Psyche można znaleźć m.in. w Metamorfozach Apulejusza z Madaury. Historia opowiada o Psyche, która podczas poszukiwania ukochanego Kupidyna trafiła do bogini Wenus, u której wykonywała coraz to trudniejsze zadania. Ostatnią próbą było przyniesienie w szkatułce nieco urody bogini świata podziemnego Prozerpiny. Psyche ponownie wykonała zadanie, lecz ciekawość wzbudzała pokusę nie do odparcia. Chcąc uszczknąć nieco urody dla swojego kochanka kobieta otworzyła wieko:
A w tej skrzynce piękności żadnej nie było ani nic innego, ino sen śmiertelny i prawdziwie stygijski, który, ledwo uniosła nakrywki, opadł na nią i mgłą ciężkiego bezwładu rozlał się po całym ciele, i wziął w posiadanie tak, że na tym miejscu od razu na tę ścieżkę osunęła się śpiąca (...) Tymczasem Kupido odzyskał już siły, bo mu się rana całkiem zagoiła, a dłużej już rozłąki ze swoją Psyche znieść nie mogąc, wyfrunął z izdebki, gdzie go więziono (..) więc do Psyche swojej migiem się dostał. Sen z niej troskliwie obrał i znowu go do dawnego schowka w puszce wtłoczył, po czym leciutko ją dotknął ostrzem swej strzały i obudził (Apulejusz, Metamorfozy 6,20)
Historia Amora i Psyche była postrzegana jako alegoria duszy i pożądania cielesnego. Pod koniec narracji Apulejusza bóg Jowisz nagradza Psyche życiem wiecznym.
Opis obrazu[edytuj | edytuj kod]
Van Dyck wybrał moment, gdy na ratunek Psyche przybywa jej kochanek Amor. Dziewczyna jest jeszcze pogrążona w śnie. Spoczywa na błękitnej tkaninie pod dwoma konarami drzew. Jeden konar jest bogato pokryty zielonymi liśćmi, drugi ma suche i jałowe gałęzie. Drzewa mają nawiązywać do życia i śmierci i wskazywać na Psyche, która uśpiona pozornie tylko pozbawiona jest życia. Prawa dłoń spoczywa jeszcze na otwartej złotej szkatułce. Amor ukazany został w ruchu; właśnie zleciał z nieba do swej ukochanej, jego czerwona szata powiewa na wietrze, lewa dłoń trzyma jeszcze łuk, ale kołczan zostaje już porzucony na ziemię. Prawą rękę ma wysuniętą w stronę Psyche i za chwilę obudzi ją swoim dotknięciem.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Anthony van Dyck (1599–1641). Cupid and Psyche 1639–40 [online], Royal Collection Trust [dostęp 2023-04-16] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Patrick de Rynck: Jak czytać opowieści biblijne i mitologiczne w sztuce. Wyd. Universitas, Kraków 2008, ISBN 97883-242-0903-3.